مفهوم‌شناسی واژه «خَرَصَ» و «ظنّ» و نقد ترجمه‌های فارسی قرآن کریم

واژه‌های »خَرَصَ « و »ظنّ « از جمله کلماتی هستند که در تعدادی از آیات هم‌نشین و در معنا مترادف دانسته شده‌اند. پژوهش حاضر بر آن است که با روش توصیفی تحلیلی به بررسی معنای این دو واژه در قرآن بپردازد، بنابراین با معناشناسی این دو واژه و تحلیل سیاق و بافت آیات قرآن، معنای این دو کلمه تبیین و در نهایت تمایز بین آن دو ارائه می‌شود. یافته‌های تحقیق بیانگر این است که اصل معنای واژه »خَرَصَ « تخمین و حدس است و در زبان عرب در مورد تخمین خرماهای نخل به‌کار می‌رود. در صیغه مبالغه (خراص) به معنای کسی است که در تخمین خود اقوال مختلف دارد که آن اقوال پایه و اساسی ندارند. مترجمان فارسی آن را به معنای دروغ، گمان، پندار، تخمین، بیهوده بافتن، یاوه‌گویی، بیان کردن نادرست، فراموش کردن سخنان الهی و تابع نفس شدن، گزافه، افترا، حدس، بی‌ربط‌گو معنا کرده‌اند و بر هرکدام از آن‌ها (به‌جز تخمین و حدس)، نوعی نقد وجود دارد که در مقاله حاضر به آن پرداخته شده است و معنای صحیح واژه »ظن « همان گمان است و در آیاتی که آن‌ها با هم آمده‌اند، در واقع ابتدا از عقیده و سپس از بیان آن عقیده سخن گفته شده است.

Understanding the concept of "Kharasa" and "Zanna" and criticizing the Persian translations of the Holy Quran

In the number of verses, the words Kharasa and Zanna are companion and are known as synonymous. The present study aims to explain exact meaning and distinction between the two words by semantically analyzing them and analyzing the context in that Quranic verses. The findings of the study indicate that the meaning of the word Kharasa is estimation and conjecture and is used in the Arabic language to estimate the number of palm dates. In the intensification form, Kharrās means someone who has different beliefs in his estimation that have no basis. In the meantime, Persian translators have used it to mean lying, speculating, thinking, estimating, speak in vain, dumb, incorrect explanation, forgetting divine utterances and ebey the soul imperative, exaggerated, defamatory, conjecture and irrelevant that all of them (except estimating and conjecture) have problems and this article has addressed them. Also the correct meaning of Zanna is suspected , and the verses where two words come together, first speak about the opinion and then about the expression of that opinion .