بررسی تاثیر غلظت‌های تحت حاد سم ارگانوفسفره دیازینون بر برخی از بافت‌های مولدین نر ماهی سفید Rutilus frisii kutum

سم حشره‌کش دیازینون (امولسیون 60 درصد تجاری) از جمله سموم پرمصرف در زمین‌های کشاورزی می‌باشد. استفاده از این سموم در بسیاری از موارد باعث ایجاد عوارض شدید در موجودات غیرهدف از جمله ماهی می‌گردد. به این‌منظور در این پژوهش اثرات این سم بر برخی از بافت‌های مولدین نر ماهی سفید مطالعه گردید. آزمایش‌ها به‌صورت ساکن و بر اساس روش استاندارد trc,1984 به‌مدت 45 شبانه روز در اکواریوم‌هایی با حجم آب 180 لیتر انجام شده و پارامترهای موثر فیزیکوشیمیایی آب از جمله ph، سختی کل، اکسیژن محلول و درجه حرارت کنترل گردید، که به‌ترتیب در دامنه متوسط 2/8-7ph=، mg/l (caco3)300th(total hardness)=، اشباعی بیش ازppm 7do= و (oc)2±15t= قرار داشتند. در ابتدا lc50 96h سم دیازینون روی ماهیان برابر 4/0 میلی‌گرم در لیتر تعیین گردید و سپس ماهیان به‌مدت 45 روز و در 3 تیمار با غلظت‌هایmac value، lc1، lc5 و یک شاهد با 3 تکرار تحت‌تاثیر سم قرار گرفتند. نتایج بررسی‌های آسیب‌شناسی نشان داد سم دیازینون تاثیری در میانگین وزن و طول بدن ماهیان، میانگین وزن طحال، کبد، کلیه و شاخص کبدی مولدین نر ماهی سفید نمی‌گذارد (05/0 > p). ولی باعث ایجاد عوارضی از قبیل نکروز بافتی، پرخونی عروقی و آماس در کبد، کاهش تعداد گلومرول‌ها، نکروز، خونریزی و پرخونی در کلیه، افزایش ضخامت کپسول و فیبروز، پرخونی، افزایش ماکروفاژهای آزاد، افزایش رسوب هموسیدرین و ضخیم شدن دیواره عروق در طحال مولدین نر ماهی سفید می‌گردد.واژه‌های کلیدی: سم ارگانوفسفره دیازینون، هیستوپاتولوژی، مولد نر ماهی سفید