تاثیر 4، 2- دی کلروفنوکسی استیک اسید (2,4-D) بر برخی پارامترهای بیوشیمیایی و آسیب شناسی بافتی در آبشش و کبد ماهی مولی (Poecilia sphenops)

علف کش فنوکس، 4،2- دی کلروفنوکسی استات اسید (توفوردی)، یکی از شناخته شده ترین علف‌کش هایی است که از آن برای کنترل گیاهان هرز خشکی زی و گیاهان آبزی استفاده می شود. تماس طولانی مدّت با این سم به‌طور بالقوه می تواند موجب بروز صدماتی به سلامت ماهی ها به‌عنوان موجودات زنده غیرهدف گردد. بنابراین، در این مطالعه، تاثیر سمیت زیر کشنده توفوردی (0/0، 7/0، 4/1 و 8/2 میلی گرم توفوردی معادل 0، 5، 10 و 20 درصد از مقدار عددی غلظت کشنده (lc50 96 ساعته) توفوردی برای ماهی مولی) بر تغییرات بیوشیمیایی و آسیب شناسی بافت آبشش و کبد ماهی مولی (poecilia sphenops)، پس از گذشت 15 روز مورد مطالعه قرار گرفت. تغییرات معنی داری در تمامی فاکتورهای بیوشیمیایی متناسب با غلظت سم مشاهده شد. کاهش فعالیت آسپارتات آمینوترانسفراز (ast)، آلانین آمینوترانسفراز (alt) و آلکالین فسفاتاز (alp) در بافت آبشش و کبد نشان‌دهنده بروز آسیب های پاتولوژیک در بافت آبشش و کبد است. در ماهی های تحت تیمار توفوردی به‌طور معنی داری (05/0p < ) فعالیت آنزیم لاکتات دهیدروژناز (ldh) کاهش یافت، در حالی‌که فعالیت این آنزیم در کبد ماهی های تحت تیمار 8/2 میلی گرم بر لیتر توفوردی به‌طور معنی‌داری (05/0p < ) افزایش یافت. تغییرات آسیب شناسی در بافت های آبشش و کبد ماهی های تحت تیمار غلظت های مختلف توفوردی، مشاهده شد که شامل هیپرتروفی اپیتلیال، افزایش اپیتلیوم تیغه های آبششی، و بهم چسبیدن تیغه های ثانویه آبششی و نیز هیپرتروفی سلول های کبدی، تورم ابری و شکل‌گیری واکول های سیتوپلاسمی در بافت کبد ماهی‌های تحت تیمار غلظت های 4/1 و 8/2 میلی‌گرم بر لیتر توفوردی است. این نتایج نشان می دهد که مطالعات بافت شناسی و تجزیه و تحلیل فاکتورهای بیوشیمیایی در بافت های مختلف ماهی ها ممکن است ابزار مناسبی در پایش زیستی محیط‌زیست باشد.