ارزیابی موانع مصرف و خرید ماهی در میان گروه‌های مختلف مصرف‌کننده (موردی: پرسنل آجا)

با توجه به نقش ارزشمند ماهی در سلامتی و اهمیت آن در سبد غذایی خانوارها، پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مصرف ماهی تازه و فرآورده‌های شیلاتی و تحلیل موانع مصرف ماهی در بین پرسنل ارتش انجام شد. این پژوهش در میان 306 نفر از پرسنل آجا از طریق توزیع پرسشنامه در استان‌های تهران، مازندران، گلستان و خراسان رضوی صورت گرفت. تحلیل واریانس جهت شناسایی اختلاف‌های معنادار در میان سه گروه مصرف‌کننده (مصرف‌کنندگان با مصرف ماهی هفتگی، ماهانه و سالانه) صورت گرفت و تفاوت‌های جمعیت‌شناختی نیز از طریق آنالیز واریانس و آزمون t مستقل بدست آمد. سرانه مصرف ماهی، کنسرو ماهی و کل، به‌ترتیب 4.3، 1.2 و 5.5 کیلوگرم بدست آمد. تنها 7.8 درصد از خانوارها به‌صورت هفتگی ماهی مصرف می‌کردند. نتایج نشان داد که باصرفه‌تر بودن گوشت مرغ نسبت به ماهی (به‌ویژه در خانوارهای با توان مالی کم)، قدرت خرید کم خانوارها (به‌ویژه خانوارهای شمالی)، مخاطره‌آمیز بودن مصرف ماهی، نارضایتی از کیفیت ماهیان عرضه‌شده (به‌ویژه در بین افراد با مهارت کم و با تحصیلات دیپلم)، عدم دسترسی آسان به ماهی (به‌ویژه در مشهد و شهریار)، گرایش به راحت‌طلبی، دشواری آماده‌سازی ماهی و نداشتن مهارت لازم در انتخاب، آماده‌سازی و طبخ ماهی (به‌ویژه در شهرهای غیرساحلی) دلایل اصلی مصرف کم ماهی در خانوارهای آجا می‌باشد. نتایج این مطالعه می‌تواند در برنامه‌ریزیهای آموزشی و اجرایی مسئولان کشوری و لشکری ذیربط جهت ترغیب خانوارها به مصرف ماهی و مداخلۀ به موقع جهت اصلاح آن یاری‌دهنده باشد.

An evaluating of Barriers to Fish Consumption and Purchase acrossS Different Consumer Groups (Case Study: army Personnel)

Regarding the valuable role of fish in health and its importance in household food basket, the present study aimed to investigate the status of fresh fish and fishery products consumption and to analyze the barriers to fish consumption among army personnel. The research was conducted among 306 army personnel through administering a questionnaire in Tehran, Mazandaran, Golestan and Khorasan Razavi provinces. Analysis of variance was conducted to identify significant differences across the three consumer groups (consumers with weekly, monthly, and yearly fish consumption) and demographic differences were also identified through analysis of variance and independent samples ttests. Findings revealed that per capita consumption for fish, canned fish, and overall consumption was 4.3, 1.2, and 5.5 kg, respectively. Only 7.8% of households had fish in their weekly consumption. Findings also indicated that the more affordability of chicken compared to fish (particularly in household with less financial potential), having less purchase power among household (especially in northern household), the risk of using fish, dissatisfaction with fish quality (especially among less knowledgeable household with diploma degree), Lack of easy availability of fish (particularly in Mashhad and Shahriar), convenience orientation, difficulty preparing fish and being less expertised regarding selecting, preparing and cooking of fish (especially in noncoastal areas and among the youth) were among the main factors leading to decreasing fish consumption among Army households. The results of this study can in the educational and executive planning of the relevant national and military authorities to encourage households to consume fish and timely intervention to improve it be helpful.