ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺿﺎﯾﻌﺎت ﻣﺎﻫﯽ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮاوری ﻣﺎﻫﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آن ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻤﭙﻮﺳﺖ (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: ﻣﺎﻫﯽ ﻫﻮور و ﻣﺎﻫﯽ زرده ﺷﻬﺮک ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﯿﺮود ﺑﺎﺑﻠﺴﺮ)

با توجه به رشد روز افزون جمعیت و استفاده از صنایع غذایی، صنعت کنسرو سازی نیز پیشرفت نموده است. به دنبال فرآیندهای صنعتی همیشه مقدار زیادی زباله ایجاد می‌شود که خطر قابل توجهی برای محیط زیست و سلامت انسان به شمار می‌رود. ضایعات فراوری ماهی نیز به دلیل غنی بودن از ترکیبات آلی پتانسیل بالایی جهت تولید کمپوست دارند. هدف از این مطالعه بررسی کیفیت این ضایعات، مقایسه آن با استاندارها و امکان استفاده مجدد آن برای تولید کمپوست بهداشتی می‌باشد. در این تحقیق خاکستر، رطوبت، ph، هدایت الکتریکی، ازت و فسفر ضایعات ماهی هوور و زرده شهرک صنعتی میرود بابلسر در شرایط آزمایشگاه در طی یک دوره هفت روزه بررسی و اندازه گیری شد. آنالیز داده‌ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه 22 انجام شد. میانگین مقادیر پارامترهای اندازه گیری شده در پسماند در دو گونه هوور و زرده به ترتیب برابر با : رطوبت: 67.76، 69.03، خاکستر:3.06، 2.99، ph :6.68، 6.41، کربن 46.22، 45.32، ازت کل: 10.17، 10.01 و فسفر: 1.54، 1.87 بود. میزان خاکستر، ph، هدایت الکتریکی و کربن آلی در حد قابل قبول موسسه استاندارد ایران قرار گرفت. میزان ازت کل در هیچ یک استانداردهای مورد بررسی قرار نگرفت. رطوبت ضایعات نیز بالاتر از حد مجاز اعلام شده توسط استانداردهای مورد بررسی بود. نتایج کلی نشان داد که پسماند حاصل از فراوری ماهی در حد قابل قبول برای تولید کمپوست قرار داشت.

Evaluation of the fish processing waste and its comparison with the standards for compost production (Case Study Thunnus tonggol and Euthynnus affinis fish in Industrial town of Miroud Babolsar)

The canning industry has also improved due to the growing population and the use of food industries. Following industrial processes, there is always a large amount of waste that poses a significant risk to the environment and human health. Due to the richness of organic compounds, fish processing wastes also have a high potential for the compost production. The purpose of this study is to evaluate the quality of these wastes, compare them with the standards and make it possible to reuse them for the production of health compost. In this research, ash, moisture, pH, electrical conductivity, nitrogen and phosphorus of Thunnus tonggol and Euthynnus affinis electrical conductivity were measured and evaluated in laboratory conditions during a sevenday period. Data analysis was done using SPSS software version 22. The average values of the parameters measured in the waste in two species of Thunnus tonggol and Euthynnus affinis were respectively: moisture: 67.76, 69.03, Ashes: 3.6, 2.99, pH: 6.68, 6.41, Carbon: 22/46, 32/45, total nitrogen: 17/10, 10/01, and phosphorus: 1/54, 1,87. Ash amount, pH, electrical conductivity and organic carbon were acceptable to the Iranian Institute of Standards. Nitrogen amount were not evaluate in any of the standards. The amount of waste moisture was also higher than the limit stated by the evaluated standards. The overall results showed that the waste from the processing of fish was at an acceptable level for the production of compost.