مطالعه تطبیقی مفهوم قراردادهای یک جانبه در حقوق انگلیس، فرانسه، فقه و ایران

اصطلاح قرارداد یک جانبه در ظاهر حاوی یک تعارض صریح است زیرا قراردادها حداقل دو طرف داشته و دوجانبه اند. اعمال حقوقی یک جانبه از دایره ی عقود خارج و در شمار ایقاعات هستند. اصطلاح قرارداد یک جانبه در انگلیس به عقودی اطلاق می شود که با تحقق قبولی تنها ایجاب کننده در برابر مخاطب، متعهد شده و از ناحیه مخاطب تعهدی وجود ندارد که قبول چنین قراردادی منحصر به قبول فعلی بوده لیکن در حقوق فرانسه به عقد یک تعهدی اطلاق می شود که قبول آن به هر یک از طرق موجود برای ابراز قبولی ممکن است. در حقوق ایران، گرچه قرارداد یک جانبه تحت چنین عنوانی شناخته‌شده نیست اما نهاد مشابهی تحت عنوان عقود یک تعهدی وجود دارد که نه تنها با مفهوم فرانسوی آن سازگار است بلکه در صورت قبول فعلی با قرارداد یک جانبه به مفهوم موجود در حقوق انگلیس نیز قابل قیاس است. در حقوق انگلیس قرارداد از هنگام شروع انجام عمل منعقد می شود و به دلیل اتکاء مخاطب به مفاد ایجاب، ایجاب کننده فرصت رجوع از انشاء خود را از دست می دهد ولو اینکه بر طبق قاعده کلی، زمان انعقاد قرارداد، زمان دریافت قبولی باشد. در حقوق ایران به جهت عدم تصریح فقها و فقدان نص قانونی، این موضوعات با ابهامات زیادی مواجه است در حالی که طرح آن در قانون مدنی نه تنها بر غنای ادبیات حقوقی می افزاید بلکه در عمل آثار مترتب بر این تقسیم بندی می تواند ابهامات دادگاه ها را برطرف نماید. نتیجۀ پژوهش بیانگر این است که حقوق ایران بدون هیچ‌گونه مانعی، ظرفیت پذیرش قرارداد یک جانبه را دارد که در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به شیوه ی تطبیقی مورد بحث قرار می گیرد.

the comparative study of concept of unilateral contracts in law of england, france, iran and islamic law

the term unilateral contract in appearance contains an explicit conflict; due to the fact that contracts have at least two parties and are bilateral. in general, unilateral legal actions are outside the scope of contracts and are the equivalent of unilateral juridical actions. unilateral contract in english law refers to a contract in which, upon acceptance, only the offeror has an obligation. the offeree in a unilateral contract has no obligations, and acceptance is done only by conduct. in french law, the concept of a unilateral contract refers to a single-obligation contract that can be accepted in any of the available ways to express acceptance. in iranian legal system, a unilateral contract is not recognized under such a title. however, there is a similar entity called single-obligation contracts compatible with its french meaning and comparable with a unilateral contract in english law if acceptance is by conduct. in english law, as a general rule, the contract's conclusion time is the same as the receipt time of acceptance. due to the offeree's reliance on the offer, the offeror loses the opportunity to refer the offer in the unilateral contract. the contract is concluded from the beginning of the offeree's action. there are many ambiguities in iran's law regarding the issues raised because the legal texts and the jurists' opinions are not explicit in these cases. while their inclusion in civil law adds to the richness of legal literature but in practice, this division's effects can eliminate courts' ambiguities in this regard. this comparative study's results indicate that iranian law can accept the unilateral contract without any obstacles. this subject is discussed in this article through a descriptive, analytical and comparative method.