فوریّت در دفاع مشروعِ غیرتهاجمی از منظر فقه اسلام و حقوق غرب

فوریّت خطر تهاجم، مناقشه آمیزترین شرطی است که برای توجیه دفاع مشروع عنوان شده است. چالش مورد بررسی در این پژوهش، دفاعیات در شرایط غیرتهاجمی و امکان یا عدم امکان توسعه بخشی به مفهوم فوریّت، اختصاصاً در خصوص دو موضوعِ «دفاع مشروع ظاهری» و «سندروم زنان آسیب دیده» است که در روی دادِ دو وضعیت، حمله ی فوری و عینی وجود ندارد. مفهوم شناسیِ فوریّت و بیان رویکردهای رایج در مورد دو موضوعِ پیش گفته در حقوق غرب و سپس بررسی آن از منظر فقه و حقوق ایران، موضوع این پژوهش است.  موضع منتخب فقه اسلامی، عاقلانه و به دور از تعصب بوده و تنها در صورت وجود حمله ی فوری و عینی بر اساس نظر برخی فقها و یا قریب الوقوع بر پایه ظنّ به وجود خطر، بر اساس نظر دیگر فقها دفاع را مجاز دانسته است. در پایان، نتیجه آن است که دفاعیات در شرایط غیرفوری اعم از این که اساساً حمله ای وجود نداشته و یا حمله فوری نبوده است نمی تواند بر اساس دفاع مشروع توجیه گردد.

Urgency in Selfdefense, Nonaggressive, From the Vantage Point of the West and Islamic Jurisprudence

It is said that the imminence of threat of attack، is the most controversial condition that is provided for justifying selfdefense. The challenges that have been studied in this essay, are defenses that occur in nonaggressive situations and possibility or impossibility of extending the concept of imminence، especially putative selfdefense and battered women syndrome. That there is no imminence and factual attack in that situation.  Analyzing the concept of imminence and common approaches with respect to mentioned subjects in western laws and then considering it, under the light of Islamic and Iranian laws, are subjects of this paper. The selected approach in Islamic law، is prudently and far from biases, according to which selfdefense could be justified only when there is imminence and factual attack according to the opinion of some theorist or impendent attack according to some others on the basis of certainty of the danger. Finally, it has concluded that defenses that occur in nonaggressive situations cannot be justified as legitimate selfdefense. Whether، there is not any attack, or there is no imminent attack.