شناسایی ترکیبات شیمیایی، پتانسیل آنتی اکسیدانی و اثر ضدقارچی اسانس مرزنجوش بر برخی از سویه های قارچی عامل پوسیدگی میوه توت فرنگی

آلودگی‌های میکروبی و فساد ناشی از میکروارگانیسم‌های بیماریزا سالیانه خسارات جبران‌ناپذیری به تولیدکنندگان میوه‌ها و سبزیجات وارد می‌سازد. به همین دلیل، سموم شیمیایی جهت جلوگیری و کنترل رشد میکروارگانیسم‌های مولد پوسیدگی و کپک زدگی سبزیجات و میوه‌ها استفاده می‌شوند که سبب مشکلاتی مانند آلودگی‌های زیست محیطی، مسمومیت انسانی، تحمیل هزینه‌های فراوان و ایجاد میکروارگانیسم‌های مقاوم شده است. بنابراین امروزه، اسانس های گیاهی از مهمترین ترکیبات طبیعی مورد استفاده جهت کنترل آلودگی های قارچی می باشند. هدف از این پژوهش، بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه مرزنجوش، محتوای فنول و فلاونوئید کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و اثر ضدقارچی آن بر آسپرژیلوس نایجر، رایزوپوس استولونیفر و بوتریتیس سینه‏را بود. در این پژوهش، اسانس گیاه مرزنجوش به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیبات شیمیایی آن، میزان فنول و فلاونوئید کل، فعالیت آنتی اکسیدانی و ضدقارچی آن بر سویه های مولد فساد میوه توت فرنگی بررسی گردید. از میان 19 ترکیب شناسایی شده، کارواکرول (29.15 درصد) و لینالیل استات (22.25 درصد) به ترتیب بیشترین ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس بودند و این ترکیبات 96.49 درصد از کل ترکیبات اسانس را تشکیل دادند. همچنین، میزان فنول کل اسانس mg gae/g 0.26±48.38 و میزان فلاونوئید کل آن mg qe/g 0.52±36.26 به دست آمد. میزان مهار رادیکال آزاد dpph (برحسب ic50) برابر با μg/ml 0.39±24.27، میزان مهار رادیکال آزاد abts (برحسب ic50) برابر با μg/ml 0.22±19.15 و میزان رنگبری به روش بتا-کاروتن/لینولئیک اسید برابر 0.62±59.65 درصد به دست آمد. در بررسی اثر ضدقارچی اسانس مرزنجوش بر قارچ های مولد فساد میوه توت فرنگی از جمله آسپرژیلوس نایجر، رایزوپوس استولونیفر و بوتریتیس سینه‏را به روش های دیسک دیفیوژن آگار، انتشار چاهک در آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی، آسپرژیلوس نایجر حساس ترین و بوتریتیس سینه‏را مقاومترین سویه های مورد مطالعه بودند. با توجه به خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدقارچی بالا، اسانس گیاه مرزنجوش می تواند به عنوان یک ترکیب ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.