تاثیر عوامل توپوگرافی و خاکی بر برخی ویژگی‌های کمّی و کیفی صمغ کتیرا گون زرد (astragalus parrowianus fischer.) مطالعه موردی: مراتع جلمبادان شهرستان جوین

این مطالعه با هدف بررسی و شناخت ویژگی‏های شیمیایی و فیزیکی کتیرای حاصل از گون زرد (astragalus parrowianus fischer.) در مراتع جلمبادان شهرستان جوین و مطالعه ارتباط این ویژگی ها با خصوصیات خاکشناسی و توپوگرافی انجام شد. در هریک از مکان‌ها نمونه‌برداری صمغ کتیرا از پایه‌های گون استخرج شد و به‌منظور  تهیه نمونه خاک پروفیل در عمق 60-0 سانتی‏متری حفر شد. ویژگی های کمی صمغ کتیرا شامل میزان تولید، میزان خاکستر، میزان گرانروی و ویژگی‌های کیفی کتیرای استحصال شده شامل میزان عناصر پتاسیم، کلسیم، فسفر و سدیم، میزان قندهای آرابینوز، گالاکتوز، فروکتوز، گلوکز و ساکارز و میزان اسیدهای آمینه پرولین، سرین و والین اندازه‌گیری شد. در نمونه‌های خاک برداشت شده فاکتورهای هدایت الکتریکی، درصد شن، درصد سیلت، درصد رس، قلیائیت خاک، درصد اشباع آب خاک، میزان پتاسیم خاک و مقدار ماده‏آلی در آزمایشگاه با استفاده از روش های استاندارد تعیین شدند. با استفاده از رج بندی با تحلیل جداکننده‏های پارامتری شده (rda)، ارتباط بین ویژگی های محیطی و خصوصیات کتیرا بررسی شد. ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی صمغ کتیرا به‌جز والین، منیزیم، ساکارز و گالاکتوز در میان سایت‎های مورد بررسی دارای اختلاف معنی‌دار است. سایت یک دارای کمترین میزان گرانروی، کلسیم، سدیم، فروکتوز، پرولین و بیشترین مقدار محصول و خاکستر است. سایت دو دارای بیشترین مقدار پتاسیم، فسفر، آرابینوز، گلوکوز، پرولین است. سایت سه بیشترین گرانروی، کلسیم و سرین و کمترین ساکارز و گالاکتوز است. سایت چهار دارای کمترین میزان محصول، پتاسیم، فسفر، آرابینوز، گلوکز، خاکستر، سرین و بیشترین مقدار سدیم و فروکتوز است. همچنین حدود 90 درصد از تغییرات توسط محور اول نمودار rda توجیه می شوند و متغیرهای ارتفاع از سطح دریا (72 درصد)، قلیائیت خاک (42 درصد)، جهت شیب (36 درصد)، هدایت الکتریکی (34 درصد) و درصد شیب ( 33 درصد) مهم‌ترین عوامل موثر در تفکیک مکان های مختلف رویش گون کتیرایی زرد در منطقه جلمبادان بوده اند. با توجه به نتایج ویژگی‌های صمغ کتیرا تحت تاثیر عوامل محیطی است و هر یک از ویژگی‌های صمغ کتیرا تحت تاثیر برخی از ویژگی‎های محیطی قرار دارند.  

investigating the effect of topography and soil factors on some quantitative and qualitative characteristics of astragalus parrowianus fischer. gum tragacanth (case study: jalambadan rangelands, jovein)

this study was carried out with the aim of investigating and knowing the chemical and physical characteristics of astragalus parrowianus fischer and the relationship of these characteristics with soil and topographical characteristics in jalamabadan rangeland of joveyn city. then, in each of the places, the tragacanth was extracted from the plant bases and a profile was dug at a depth of 0-60 cm in order to prepare a soil sample. quantitative characteristics of tragacanth, including production, ash, viscosity, and qualitative characteristics of tragacanth, including potassium, calcium, phosphorus, and sodium elements, arabinose, galactose, fructose, glucose, sucrose sugars, and proline, serine, and valine amino acids were measured. in the collected soil samples, the factors of electrical conductivity, percentage of sand, silt, clay, ph, soil water saturation percentage, potassium and organic matter were determined in the laboratory using standard methods. using the redundancy analysis (rda), the relationship between the environmental characteristics and the characteristics of tragacanth was investigated. except for valine, magnesium, sucrose and galactose, the physical and chemical characteristics of tragacanth have significant differences among the investigated sites. site 1 has the lowest amount of viscosity, calcium, sodium, fructose, proline and the highest amount of product and ash. site two has the highest amount of potassium, phosphorus, arabinose, glucose, and proline. the third site has the highest viscosity, calcium and serine and the lowest sucrose and galactose. site four has the lowest amount of ketira, potassium, phosphorus, arabinose, glucose, ash, serine and the highest amount of sodium and fructose. also, about 90% of the changes are justified by the first axis of the rda diagram and the variables of height above sea level (72%), soil alkalinity (42%), slope direction (36%), electrical conductivity (34%) and slope percentage (33%) were the most important effective factors in differentiating the different growth locations of a. parrowianus in jalmabadan region. according to the results, the characteristics of tragacanth gum are influenced by environmental factors, and each of the characteristics of tragacanth gum are affected by certain environmental characteristics.