تحمل به خشکی نهال های افرا پلت با استفاده از تجزیه‌ و تحلیل ریخت- فیزیولوژیکی

افرا پلت یکی از گونه‌های صنعتی و غالب جنگل های هیرکانی (خزری) است. این گونه در جنگل های دیگر نقاط دنیا کمتر دیده می شود و فقط از جنگل های قفقاز گزارش‌شده است و از این‌رو اطلاعات در خصوص این گونه ارزشمند بسیار محدود است. هدف از این تحقیق بررسی پاسخ این گونه به تنش خشکی به‌عنوان یکی از پیامدهای تغییرات اقلیمی است. نهال های افرا ازنظر ارتفاع، قطر پایه، سطح برگ، سطح ویژه برگ، زی توده، رنگدانه های فتوسنتزی، محتوای نسبی آب، پرولین آزاد، مالون دی آلدئید، فعالیت پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نهال های گلدانی یک‌ساله در معرض چهار رژیم رطوبت آب (100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) تحت عنوان شاهد (بدون تنش آبی)، تنش آبی شدید، تنش آبی متوسط ​​و تنش آبی خفیف قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش خشکی صفات رشد در افرا پلت را کاهش داد و موجب کاهش ارتفاع نهال ها، قطر یقه، زی توده و سطح برگ شد، اما سطح ویژه برگ در تیمار تنش متوسط ​​افزایش معنی‌داری را نشان داد. تنش خشکی محتوای کلروفیل را کاهش  داد، اما کاروتنوئیدها تفاوت معنی‌داری را در تیمارهای تنش نشان ندادند. محتوی نسبی آب برگ فقط تحت تنش شدید خشکی کاهش معنی دار داشت. محتوای پرولین و مالون‌دی آلدئید در تیمار تنش متوسط ​​و شدید افزایش معنی دار یافت. تنش خشکی موجب افزایش فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپر‌اکسید دی سموتاز گردید و بالاترین میزان فعالیت آنزیم ها در تنش خفیف و متوسط مشاهده گردید. پژوهش حاضر نشان داد که نهال های افرا پلت توانسته اند با پاسخ های ریخت شناسی و فیزیولوژیکی به خشکی مقاومت نشان داده و  به کمک مکانیسم های اجتناب و تحمل به تنش خشکی پاسخ داده اند. نتایج این تحقیق به‌طور خلاصه مکانیسم های تحمل به خشکی را در افرا پلت را نشان داد و اطلاعات پایه ای برای پژوهش های بیشتر در آینده فراهم خواهد ساخت.  

drought tolerance in acer velutinum boiss. seedlings using morphophysiological analysis

acer velutinum boiss. (persian or velvet maple) is one of the industrial and important species of hyrcanian (caspian) forests with wide distribution. this species is rarely seen in the forests of other parts of the world and has only been reported from the forests of the caucasus. therefore the information about this species is very limited. this research aims to investigate  the response of a. velutinum seedlings to drought stress as one of the consequences of climate change. seedlings of velvet maple were analyzed in terms of height, basal diameter, leaf area (la), specific leaf area (sla), biomass, photosynthesis pigments, relative water content rwc), free proline, malondialdehyde (mda), superoxide dismutase(sod), and peroxidase(pod) activities to drought stress. one year old of potted plants were exposed to four water supply regimes (100, 75, 50, and 25% field capacity (fc); performed as a control, mild, moderate, and severe water stress. the results showed that drought reduced all aspects of growth in the velvet maple. it negatively affected on growth and reduced plant height, stem diameter, biomass, and leaf area, but sla significantly increased under moderate treatment. drought stress reduced chlorophyll content, however, no significant difference was found for carotenoids. rwc reduced significantly just under severe drought stress. proline and mda content increased significantly when plants were exposed to moderate and severe drought stress. drought stress induced pod and sod activity under drought treatments, although the highest activities were measured under mild and moderate treatments. our data demonstrate that a. velutinum seedlings have relative drought resistance. they used drought avoidance and tolerance mechanisms through changes in morpho-physiological characteristics. the results of this research briefly showed the mechanisms of drought tolerance in a. velutinum and will provide essential information for more research in the future.