اثر اکوفیزیوگرافی بر ویژگی های کمّی قطر، ارتفاع، سطح مقطع، قطر تاج و مساحت تاج پوشش درختان در جوامع جنگلی کوهستانی (مطالعه موردی: جامعه بلوط – ممرز در جنگل ارسباران)

هدف اکوفیزیوگرافی تحلیل جغرافیای زمین و ارتباط فیزیوگرافی با اکوسیستم است. اکوفیزیوگرافی مبنایی برای فرآیندهای برنامه ریزی برای بررسی ویژگی های سیستم های زمین با توجه به تعاملات بین فیزیوگرافی زمین و موجودات زنده است. باتوجه به شرایط کنونی اکوسیستم ها و افزایش بلایای طبیعی و به منظور پایداری اکوسیستم، ارزیابی ویژگی های اکوفیزیوگرافیک زمینه ای برای حل مشکلات اکوسیستم ها فراهم می کند تا خدمات اکوسیستمی با کیفیت تری عرضه شود. با توجه به اهمیت نقش محیط در تعیین عوامل موثر بر انتشار، پراکندگی و بقای جوامع جنگلی، پژوهش حاضر با هدف نمایش رابطه بین ویژگی های کمّی درختان با عوامل فیزیوگرافی جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا مورد تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش از داده های نمونه برداری در قطعات نمونه مربعی به ابعاد 100 متر در 100 متر در توده های با غالبیت حضور درختان بلوط اوری و ممرز در سه دامنه ارتفاعی از 1200 تا 1600 متر بالاتر از سطح دریا و در دو جهت جغرافیایی شامل شمال شرقی و شمال غربی استفاده شد. برای به حداقل رساندن اثرات عواملی همچون تخریب انسانی، توده ها از مناطق کاملاً حفاظت شده، انتخاب شدند. در هر قطعه نمونه قطر برابر سینه، ارتفاع کل و قطرهای بزرگ و کوچک تاج همه درختان اندازه گیری شدند. مولفه های سطح مقطع (سانتی مترمربع)، مساحت تاج پوشش (مترمربع) و میانگین قطر تاج (متر) درختان محاسبه شد. آزمون های آماری شامل تحلیل واریانس و مقایسه میانگین ها به روش آزمون توکی در سطح معنی داری 0.05 به منظور بررسی اثر ارتفاع از سطح دریا و آزمون t مستقل برای بررسی اثر جهت های جغرافیایی با استفاده از نرم افزار r انجام شد. نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا و جهت دامنه بر روی ویژگی های قطر برابر سینه و سطح مقطع توده تفاوت معنی داری نداشت (0.05

the effect of ecophysiography on the quantitative characteristics of dbh, height, basal area, crown diameter, and canopy area of trees in mountain forest communities (case study: oak-hornbeam community in arasbaran forest)

ecophysiography is the geography of the earth and the relationship between physiography and the ecosystem. ecophysiography is a basis for planning processes to study the characteristics of terrestrial systems concerning the interactions between terrestrial physiography and living organisms. due to the current state of ecosystems and the increase in natural disasters for ecosystem sustainability, the assessment of ecophysiographic features provides a basis for solving ecosystem problems to provide better ecosystem services. the environment has an important role in determining the affecting factors of the spread, distribution, and survival in forest communities. therefore, the present study analyzed the relationship between the quantitative characteristics of trees and physiographic factors in slope aspects and elevation ranges. in this study, the data was prepared in six square sample plots with dimensions of 100 m ×100 m in oak and hornbeam-dominated stands in three altitude ranges from 1200 to 1600 meters above sea level and in two slopes aspects. the plots are selected from fully protected areas to minimize the effects of human degradation. the diameter at breast height, total height, and large and small diameters of the canopy of all trees were measured. the parameters of basal area (cm2), canopy area (m2), and average canopy diameter (m) of trees were calculated in each sample plot. statistical tests included analysis of variance and comparison of means performed by tukey test at the significance level of 0.05 to investigate the effect of elevation and independent t-test to evaluate the effects of geographical aspects in r software. the results showed that the elevation and the slope aspects have not significantly affected the trees’ diameter and basal area (p>0.05), but there was a significant difference in tree height, average canopy diameter, and canopy area (p≤0.05). the northwest slope was more homogeneous in all the studied features, but the changes were more in the northeast slope. the height and canopy of trees from the valley to the peak increased significantly (p≤0.05). there was a significant correlation between the diameter and the basal area, and the canopy area and the average of the canopy diameter (p≤0.05). the study showed that the ecophysiographic factors (including elevation and slope aspect) affected some quantitative characteristics of oak-hornbeam stands in arasbaran, and the trees had significant changes under the influence of these factors and due to the nature of the tendency to adapt to the environment. the size of the trees in the top, slope, and valley in the northwest slope was homogeneous, and in the northeast slope from the valley to the top, the trees had larger sizes. this situation also existed for the basal area of trees. but in the northwest direction, they had a larger crown area in the slopes of the trees, and in the northeast direction, the peak trees had a larger crown area. the interaction effects of the aspects and the elevation ranges on the stand characteristics showed that the canopy area and the average canopy diameter had a significant difference (p≥0.05). but, other characteristics did not show any significant difference (p<0.05).