اثر شدت های مختلف چرای دام بر خصوصیات کمّی و کیفی اندام‌های هوایی گونه bromus tomentellus boiss (مطالعه موردی: شمال شرق شهرستان دلفان)

به منظور بررسی اثر چرا با شدت های متفاوت بر کمیت و کیفیت علوفه اندام های هوایی گونه bromus tomentellus boiss، دامنه های کوه گرین در شمال شرق شهرستان دلفان انتخاب شد. سه منطقه با شدت های چرایی متفاوت شامل منطقه قرق (مرجع)، چرای متوسط (کلید) و چرای سنگین (بحرانی) انتخاب گردید. در هر منطقه، نمونه برداری از پوشش سطحی به روش تصادفی سیستماتیک در قالب 30 پلات 1×1 متر مربعی در طول سه ترانسکت به طول 100 متر انجام شد. خصوصیات پوشش گیاهی نظیر درصد تاج پوشش و تراکم و در ادامه تولید در واحد سطح به روش قطع و توزین محاسبه گردید. از اندام های هوایی گونه b. tomentellus در هر تیمار چرایی اقدام به برداشت اندام هوایی 60 پایه گیاهی گردید و به آزمایشگاه منتقل شد. در آزمایشگاه نمونه ها در داخل آون در دمای 65 درجه سانتی گراد خشک شده و آسیاب شدند و روی آن ها تجزیه شیمیایی صورت گرفت. برای مقایسه میانگین ها به ترتیب از تجزیه واریانس و آزمون توکی استفاده شد. نتایج نشان داد درصد پروتئین خام، پتاسیم، فسفر، کلسیم، ماده خشک قابل هضم و انرژی متابولیسمی، تراکم، تاج پوشش و تولید گونه مورد بررسی در مناطق قرق، چرای متوسط و چرای سنگین دارای اختلاف معنی داری هستند (0.01>p). در هر دو تیمار چرای سنگین و متوسط، پروتئین به ترتیب 28 و 8 درصد نسبت به منطقه قرق کاهش داشت. همچنین پتاسیم، فسفر، کلسیم، ماده خشک قابل هضم و انرژی متابولیسمی در دو تیمار تحت چرا دارای کاهش معنی داری نسبت به منطقه قرق هستند. مقدار تولید، تراکم و تاج پوشش در منطقه کلید (به ترتیب 17، 16 و 31 درصد) و منطقه بحرانی (به ترتیب 42، 69 و 68 درصد) نسبت به منطقه مرجع کاهش دارند. نتیجه این پژوهش نشان داد که چرای سنگین و متوسط منجر به کاهش کمیت و کیفیت علوفه گونه b. tomentellus خواهد شد. 

the impact of livestock grazing intensity on the quantity and quality of bromus tomentellus boiss aerial organs (case study: northeast of delfan county)

the aim of this study was to investigate the effect of different grazing intensities on the quality and quantity of bromus tomentellus boiss, a forage species in the mountain ranges of northeastern delfan. three grazing zones were selected, including a reference area with no grazing, a medium grazing area, and a heavy grazing area. surface coatings were sampled in a systematic randomized way in 30 plots of 1*1 square meter during three transects with a length of 100 meters. vegetation characteristics such as canopy cover and density were calculated, and production per unit area was determined using the cutting and weighing method. the aerial parts of b. tomentellus in each treatment were harvested, dried, and analyzed for crude protein, potassium, phosphorus, calcium, digestible dry matter, and metabolic energy. the results showed that grazing intensity had a significant effect on the percentage of crude protein, potassium, phosphorus, calcium, digestible dry matter, and metabolic energy, as well as on density, crown cover, and production of b. tomentellus. in both heavy and medium grazing treatments, protein decreased by 28% and 8%, respectively, while potassium, phosphorus, calcium, digestible dry matter, and metabolic energy decreased significantly in areas with grazing compared to the exclosure area. the amount of production, density, and canopy in the medium and heavy grazing areas was lower than in the reference area. the study concluded that heavy and medium grazing can negatively impact the quantity and quality of b. tomentellus.