ارتباط برخی عوامل توپوگرافی و مشخصه‌های دارمازو (quercus infectoria oliv.) با زی‌توده و عناصر غذایی ریشه مویین (پژوهش موردی: شینه قلایی، لرستان)

پژوهش حاضر با توجه به شرایط بوم شناختی موجود در جنگل های زاگرس و آگاهی از واکنش درختان جنگلی به این شرایط و با هدف بررسی تاثیر برخی عوامل توپوگرافی، مشخصه‌های درخت بر مقدار زی‌توده ریشه‌های مویین درختان بلوط دارمازو (quercus infectoria oliv.) و مقایسه مقدار نیتروزن، فسفر و پتاسیم در ریشه‌های مویین این درختان در منطقه شینه قلایی لرستان انجام شد. بدین منظور ابتدا از روش نمونه‌برداری منظم تصادفی با شبکه آماربرداری 100×100متر نمونه‌برداری انجام شد. مشخصه‌های درخت شامل قطر برابر سینه، قطر تاج، ضریب قد کشیدگی و ارتفاع درخت، همچنین غلظت سه عنصر npk در دو طبقه ارتفاعی و مقدار زی توده ریشه مویین در سه جهت شمال، غرب و شرق، در عمق 0 تا 30، شیب 15 تا 60 و ارتفاع 1300 تا 1500 متر اندازه‌گیری شد. آزمون t مستقل نشان داد که عمق (p<0.05)و جهات جغرافیایی (p<0.001)بر مقدار زی‌توده درخت دارمازو تاثیر معنی‌داری دارند. مقدار زی‌توده در عمق 30-15 سانتی‌متر و جهت شرق بیشتر است. اما ارتفاع از سطح دریا تاثیر معنی‌داری روی زی‌توده ریشه ندارد. نتایج آزمون تجزیه واریانس یک طرفه نشان داد مقدار زی‌توده در طبقه شیب 60-46 درصد بیشترین مقدار را دارد (p<0.001). همبستگی پیرسون نشان داد قطر تاج درخت و ضریب قدکشیدگی روی مقدار زی‌توده ریشه مویین درخت دارمازو تفاوت معنی‌داری دارد (p<0.001). ولی قطر برابر با سینه و ارتفاع درخت روی مقدار زی‎توده تاثیر معنی‌داری ندارد. همچنین مشخص شد دو عنصر نیتروژن و فسفر (p<0.05)و عنصر پتاسیم (p<0.001)تفاوت معنی‌داری روی مقدار زی‌توده ریشه مویین ایجاد می‌کند؛ همچنین نیتروژن بیشترین همبستگی را با مقدار‌ زی‌توده ریشه موییندر جهت مثبت و پتاسیم کمترین مقدار همبستگی را در جهت منفی دارد. آگاهی بیشتر از ویژگی های درختان با توجه به وضعیت توده های جنگلی می تواند در حفاظت و احیا به ویژه در عملیات پرورشی آنها تاثیر گذار باشد. 

investigating the relationship between topographic factors and characteristics of gall oak (quercus infectoria oliv) with fine root biomass and nutrient content (case study: shineh, lorestan)

this research aims to investigate the impact of topographic factors and tree characteristics on fine root biomass and nutrient content of gall oak (quercus infectoria oliv.) in the shineh region of lorestan province, iran. using a random and regular sampling method, the diameter at breast height, crown diameter, height/dbh ratio, and npk concentration of trees were measured on a 100x100 meter statistical network at two altitude classes. fine root biomass was also measured in three directions: depth of 0-30 cm, slope of 15-60%, and altitude of 1300-1500 meters above sea level. the results revealed that the depth and direction of roots significantly affected their biomass, with the greatest biomass at a depth of 15-30 cm and in the east direction. above sea level did not have a significant effect on root biomass, while a slope of 46-60% showed the highest biomass. moreover, tree characteristics such as crown diameter, height coefficient, and npk content had a significant effect on root biomass, while dbh and tree height did not. nitrogen had the highest positive correlation with the amount of fine root biomass, while potassium had the least negative correlation. understanding the characteristics of trees according to the state of forest stands can be effective in their protection and restoration, particularly in treatment operations.