اثر همزمان شدت های مختلف چرا و نوع دام (گوسفند، گاو و چرای تلفیقی) بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (مطالعه موردی: مراتع مشجر شهرستان سوادکوه، استان مازندران)

چرای مفرط و مازاد بر ظرفیت مرتع یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر تخریب مراتع است که موجب فشردگی خاک، افزایش میزان رواناب، تضعیف و تخریب پوشش گیاهی و تغییر ترکیب گونه ای مراتع می شود و سرانجام میزان تولید علوفه و محصولات دامی را تحت تاثیر قرار می دهد. در این تحقیق اثر شدت های مختلف چرای گاو و گوسفند و چرای تلفیقی دام و مقایسه آن با شرایط قرق در مراتع هلیچال، مرسرک، شش جوله و بزکله بسوت شهرستان سوادکوه، استان مازندران بررسی شد. بدین منظور در هر یک از مناطق، پلات استاندارد ویتاکر اصلاح شده در دو تکرار مستقر و نمونه های خاک از عمق صفر تا 20 سانتی متری خاک برداشت شد و به آزمایشگاه انتقال یافت. تجزیه و تحلیل داده های خاک به کمک آنالیز واریانس یک طرفه و مقایسه میانگین با استفاده از روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد اختلاف معنی داری بین پارامترهای رطوبت، درصد رس، نیتروژن، پتاسیم، هدایت الکتریکی و فسفر وجود داشته است. بالاترین میزان نیتروژن (0.86 پی پی ام)، پتاسیم (3 پی پی ام) و هدایت الکتریکی (6.93 دسی زیمنش بر متر) در منطقه چرای تلفیقی و بیشترین مقدار درصد رطوبت (5.19 درصد) در منطقه قرق مشاهده گردید؛ در حالی که حداکثر مقادیر فسفر (5.51 پی پی ام) در منطقه تحت چرای شدید گاو و حداکثر مقادیر رس (15.19 درصد)، در منطقه تحت چرای شدید گوسفند به دست آمد. براساس نتایج آماری تحقیق حاضر، قرق مرتع بر ماده آلی، کربن آلی، کلسیم، منیزیم، سدیم، ph، چگالی ظاهری وcec اثر معنی داری نداشته است. جمع بندی نتایج این مطالعه نشان داد که به ترتیب چرای تلفیقی (گاو و گوسفند) و چرای شدید دام خطری جدی برای سلامت اکوسیستم های مرتعی است که موجب کاهش کیفیت خاک و تسریع و تشدید فرسایش خاک مراتع می گردد. 

combination effect of grazing intensity and livestock type (sheep, cattle, and integrated grazing) on physical and chemical properties of soil: a case study of woody rangelands in savadkouh city, mazandaran

intense grazing of rangelands is one of the most important factors that contribute to rangeland degradation, leading to soil compaction, increased runoff, weakening and degradation of vegetation, changes in rangeland species composition, and ultimately affecting forage and livestock production. this study aimed to investigate the effects of different grazing intensities of cattle and sheep, as well as integrated livestock grazing, and compare them to rangeland grazing conditions in the pastures of halichal, mersark, shesh jouleh, and bozkaleh besout in savadkuh city. to achieve this goal, a standard plot of the modified vitaker was established in two replications in each of the studied areas, and soil samples were collected from a depth of 0-20 cm and transferred to the laboratory. all data analysis was performed using spss version 23 software. the results showed a significant difference in moisture, clay percentage, nitrogen, potassium, electrical conductivity (ec), and phosphorus. the highest amount of nitrogen (0.86 ppm), potassium (3 ppm), and electrical conductivity (ec, 6.93 ds/m) were observed in the integrated grazing area, and the highest percentage of moisture (5.19%) was observed in the enclosed area. the maximum amounts of phosphorus (5.51 ppm) were obtained in the area under intense grazing of cattle. the maximum amounts of clay (15.19%) were also observed in the area under intense grazing of sheep. according to the results, exclosure had no significant effect on organic matter, organic carbon, calcium, magnesium, sodium, ph, bulk density, and cec.