شناسایی مورفولوژیکی کَوَرهای (capparis spinosa) منطقه شیت زنجان و بررسی خواص کمی، کیفی و فیتوشیمیایی میوه‌های آن

گیاه کور (capparis spinosa)، یکی از گیاهان مهم و نادری است که شرایط سخت را تحمل می کند. کور می تواند برای احیای خاک های شور و آهکی و آیش مورد استفاده قرار گیرد. گیاه بالغ، سیستم ریشه ای گسترده ای را تولید می کند که به عمق خاک نفوذ می نماید. همچنین کانوپی رویشی کور سطح خاک را می پوشاند و به علت این دو ویژگی گیاه در کنترل فرسایش خاک و حفظ رطوبت خاک موثر است. با هدف حفظ این گیاه با ارزش غذایی، دارویی، صنعتی و پوششی، شش ناحیه در منطقه شیت طارم (با مساحتی بالغ بر 350 هکتار) به صورت تصادفی انتخاب شد. 18 صفت فنوتیپی و 4 صفت فیتوشیمیایی مربوط به کور اندازه گیری و آنالیز گردید. آنالیزها حاکی از وجود تفاوت معنی دار (در سطح 1 درصد) در تمام صفات مورد مطالعه به غیر از عرض برگ، طول دمبرگ، طول دم میوه و طول خار که در سطح 5 درصد معنی دار بود. در بین صفات مورفولوژیکی با روش آنالیز خوشه ای، چهار خوشه با روش پیوستگی بین گروهی در استفاده از روش مربع فاصله اقلیدس بدست آمد. نتایج مولفه های اصلی نشان داد که صفاتی مانند اندازه گل و میوه و اجزا آن-ها، تعداد شاخساره های اصلی و فرعی و اندازه برگ از صفات اصلی متمایز کننده منطقه بود. بیشترین میزان فنول کل و فعالیت آنتی اکسیدانی مربوط به منطقه 6 و پس از آن منطقه 2 بود. در بررسی تجزیه کلاستر صفات فیتوشیمیایی، در برش از فاصله 5 واحد اقلیدسی مکان های رویش گیاه کَوَر به سه دسته جداگانه تقسیم شدند. نتایج نشاندهنده وجود تنوع مورفولوژیکی بین 6 جمعیت کور بود که برای ارائه نقطه نظرات جامع تر لازم است آنالیزها با اکوتیپ های بیشتر و نشانگرهای مولکولی تکمیل شوند.

morphological identification of zanjan shit's region capers (capparis spinosa) and its fruits qualitative and quantitative and photochemical assessment

determining the morphological characteristics of each plant is an important criterion in generating information for breeding programs. understanding the vegetation of the region provides planners with a sound vision of the future. zanjanchr(’39’)s tarom sheet area is a desert state and only allows certain species to grow. in this area, the plants are highly resistant to drought and with unpredictable rainfall. capparis spinosa, one of the most important multifunctional plants, is of less concern to the inhabitants of these areas and grows in places with minimal rainfall and sandy soils. it is one of the rare plants that can withstand this harsh condition. unfortunately, the plant is under threat from genetic erosion, pests and severe grazing. in order to preserve this valuable food, medicinal, industrial and cover crop and evaluate the genetic diversity of six blind populations of the region under 752 hectare conditions, the area was randomly selected. 18 phenotypic and quantitative traits and 4 qualitative traits were measured and analyzed. multivariate analysis was performed using sas 9.1 statistical software and one-way correlation coefficient was determined by pearson method. cluster analysis and principal component analysis were used to analyze the data. data analysis using these methods showed the relationships between the studied populations. principal component analysis helped to create patterns of diversity and identified germplasm of the studied populations in the blind, taking into account the main traits, the existence of blind diversity in the sheet area. the analysis showed a significant difference (at 1% level) in all studied traits with the exception of width, petiole length, width of spleen and spine length which was significant at 5% level. among 18 morphological traits by cluster analysis, four clusters were obtained by euclidean square method using intergroup linkage method. the first three principal components accounted for about 81.34% of the total variation among the 18 traits. the results of principal components showed that traits such as flower and fruit size and their components, number of main and secondary shoots and leaf size were the main distinguishing traits in the blinds of sheet area. the highest amount of total phenol and antioxidant activity belonged to region 6 and then region 2. in cluster analysis of phytochemical traits, in cut from 5 euclidean units it was observed that capparis spinosa growth sites are divided into three separate groups. in the first group are places 1, 4 and 3. 5th place in a separate group and 2nd and 6th place in the third group.