ریخت شناسی افرا کرکو (acer monspessulanum l.) در برخی رویشگاه‎های ایران

با هدف بررسی تنوع ریخت شناسی افرا کرکو (acer monspessulanum l.) در ایران، پنج جمعیت از رویشگاه های مختلف (مازندران، اصفهان، لرستان، کهکلویه و بویراحمر و گلستان) مورد مطالعه قرار گرفت. صفات ریخت شناسی برگ (طول برگ، عرض در 1.2 طول برگ، ضخامت برگ، عرض در 1.4 طول برگ، عرض در 3.4 طول برگ، طول رگبرگ راست، طول رگبرگ میانی، طول رگبرگ چپ، طول لب راست، طول لب میانی، طول لب چپ، طول دمبرگ، سینوس، شکل قاعده برگ، شکل نوک برگ، شکل پهنک، طول نسبی دمبرگ)، روزنه (طول، عرض، مساحت، نسبت طول به عرض، محیط، تراکم) و کرک در مناطق 5 گانه نامبرده مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد نوع کرک در رویشگاه های مختلف تفاوتی نداشتند و همه از نوع چند سلولی ساده بودند.در خصوص روزنه، اختلافات کمی بین جمعیت‌های مختلف مشاهده شد و همه جمعیت ها دارای روزنه از نوع پاراسیتیک بودند. به نظر می رسد کرک و روزنه صفات تشخیصی مناسبی برای افرا کرکو نباشند. در بررسی صفات برگ پایه های نمونه گیری شده از 5 جمعیت در4 خوشه جدا تفکیک شدند. جمعیت یاسوج و مازندران خویشاوندی نزدیک تری نسبت به یکدیگردر مقایسه با سایر جمعیت ها داشته و جمعیت گرگان بیشترین پراکندگی را داشتند. بطور کلی، با توجه به صفات مورد بررسی می توان نتیجه گیری کرد که صفات برگ از قبیل صفات سینوس برگ، ضخامت برگ، عرض در 3.4 طول برگ، شکل پهنک، طول دمبرگ و شکل قاعده برگ بدلیل تاثیر پذیری کمتر از محیط می توانند به عنوان صفات متمایز کننده در گونه افرا کرکو مورد استفاده قرار گیرند.

Morphology of Acer monspessulanum L. in some Iranian forest habitats

In order to investigate the morphological variation of maple (Acer monspessulanum L.) in Iran, five populations from different habitats were studied including Mazandaran, Isfahan, Lorestan, Kohgiluyeh and BoyerAhmad and Golestan. The evaluated characteristic were including: leaf morphological traits (leaf length, width at 1/2 leaf length, leaf thickness, width at 1/4 leaf length, width at 3/4 leaf length, right vein length, middle vein length, left vein length, right lobe length , Middle lobe length, left lobe length, petiole length, sinus, leaf base shape, leaf tip shape, broad shape, relative petiole length), stoma (length, width, area, length to width ratio, circumference, density) and trichome. The results showed that the type of trichome was not different in different habitats and all were multi simple cell types. In spite of a few differences between populations, all populations had parasitic trichome. It sounds that trichome and stomata not to be suitable for Acer monspessulanum recognition. In the study of leaf traits, sampled individuals were separated from 5 populations in 4 clusters. The Yasuj and Mazandaran populations had the closest kinship to each other than the other populations and the Gorgan population had the most distribution. In general, considering the studied traits, it can be concluded that leaf traits including leaf sinus traits, leaf thickness, width at 3/4 leaf length, leaf shape, petiole length and leaf base shape were less affected by the environments that can be used as distinctive traits in the Acer monspessulanum species