بررسی تنوع گونه های چوبی در رابطه با عوامل فیزیوگرافی (مطالعه موردی؛ رویشگاه سرخدار کلاله-ارسباران)

عوامل فیزیوگرافی با توجه به نقش ویژه ای که در تعیین برخی از شاخص های اقلیمی و خاکی ایفا می کنند، همواره بر تنوع و غنای گونه های گیاهی اثرگذار هستند. با توجه به اهمیت ناحیه رویشی ارسباران، مطالعه حاضر باهدف بررسی تنوع زیستی گونه ای چوبی رویشگاه سرخدار کلاله در رابطه با عوامل فیزیوگرافی به انجام رسید. به این منظور 62 قطعه نمونه 4 آری مربع شکل با روش تصادفی منظم با ابعاد شبکه 300×200 متر در سه طبقه ارتفاعی (کمتر از 1200، 1400-1200 و بیش از 1400 متر از سطح دریا)، سه طبقه شیب (کمتر از 40، 60-40 و بیش از 60 درصد) و در چهار جهت جغرافیایی اصلی در منطقه اجرا و در آن نام گونه های چوبی به همراه دو قطر بزرگ و کوچک تاج گونه های موجود در فرم های آماربرداری ثبت گردید. برای محاسبه شاخص های تنوع، یکنواختی و غنای گونه های چوبی از مشخصه مساحت تاج پوشش استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، میانگین شاخص های تنوع شانون وینر، یکنواختی اسمیت ویلسون و غنای مارگالف گونه های چوبی به ترتیب 1.61، 0.55 و 0.92 محاسبه شد. بیشترین مقدار غنا و تنوع گونه های چوبی منطقه در طبقه ارتفاعی 1200 تا 1400 متر و بیش از 1400 متر و بیشترین شاخص یکنواختی و تنوع نیز در جهت جغرافیایی غربی و شمالی مشاهده شد. اثر شیب روی هیچ کدام از شاخص های موردمطالعه معنی دار نبود؛ بنابراین برنامه ریزی برای حفظ و احیاء جنگل های منطقه می بایست با اولویت مناطق کم ارتفاع (کمتر از 1200 متر) و توجه ویژه به جهت های شرقی و جنوبی منطقه مورد مطالعه صورت گیرد.

Investigation of woody species diversity in relation to physiographic factors (Case Study: Kalaleh Yew Habitat Arasbaran)

Physiographic factors, due to their special role in determining some climatic and edaphic parameters, always influence the diversity and richness of plant species. Due to the importance of Arasbaran vegetation area, the present study was conducted to investigate the biodiversity of woody species of Kalaleh yew habitat in relation to physiographic factors. In so doing, 62 plots of 4 square areas in systematic random method with 200×300 m grid in three class of height (less than 1200, 14001200 and more than 1400 meters above sea level), three class of slope (less than 40, 4060 and more than 60%) and in four main geographical directions was performed in the region and in each plot , the name of woody species and two large and small diameters of their crowns were recorded in the inventory forms. canopy area characteristic was used to calculate the diversity, uniformity and richness indicators of woody species. As the results showed, the mean of ShannonWiener diversity indices, Smith Wilson uniformity and Margalef richness index of woody species were calculated 1.61, 0.55 and 0.92 respectively. The highest species richness and diversity of woody species was observed in altitude of 1200 to 1400 meters and more than 1400 m. Also, the highest index of uniformity and diversity was observed in western and northern geographical directions. The effect of slope was not significant on any of the studied indices. Therefore, planning for the preservation and restoration of forests in the study area should be prioritized in low height areas (less than 1200 m) . Also, special attention should be paid to the eastern and southern directions in the menmtioned study area.