بررسی اثر فاصله از منبع و نوع گونه بر توانایی جذب فلزات سنگین توسط گونه‌های درختی اطراف کارخانه سیمان نهاوند

این مطالعه اثر فاصله، نوع گونه و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی بر توانایی جذب فلزات سنگین توسط گونه های درختی اطراف کارخانه سیمان نهاوند را بررسی می نماید. در مطالعه ی حاضر خاک فواصل 1000،800،500،300 و 2000 متری اطراف کارخانه سیمان نهاوند و برگ گونه های درختی شامل اقاقیا (robinia pseudoacacia l.)، صنوبر (populus nigra l)، سنجد (elaeagnus angustifolia l)، زبان گنجشک (fraxinus excelsior) و سرو خمره ای (thuja orientalis l) مورد نمونه برداری قرار گرفت و پس از آماده سازی و هضم نمونه ها به روش هضم تر، غلظت فلزات سنگین (کادمیوم، منگنز، نیکل و روی) با استفاده از دستگاه جذب اتمی در نمونه ها اندازه گیری شد. همچنین برای نمونه های خاک ph، ec و ماده آلی محاسبه شد. اثر فاصله، اثر گونه و اثر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بر تجمع فلزات سنگین با استفاده آزمون کروسکال والیس بررسی شد. به منظور تعیین گونه با تجمع دهندگی بالا دو شاخص انباشت فلزات سنگین و شاخص تجمع زیستی به کار گرفته شد. نتایج نشان داد بین گونه های مختلف ازنظر مقدار فلزات سنگین در برگ اختلاف آماری معنی داری وجود دارد (p<0.05). براساس نتایج به دست آمده اثر فاصله روی تجمع فلزات سنگین در گونه های مورد بررسی برای برخی فلزات سنگین معنی دار بود. براساس شاخص انباشت فلزات، گونه سنجد از تجمع بالاتری برای مجموع فلزات سنگین مورد بررسی برخوردار است و با توجه به مقادیر شاخص تجمع زیستی گونه های موردمطالعه برای کادمیوم، منگنز و روی انباشتگر متوسط محسوب می شوند. با توجه معنی دار بودن اثر فاصله و نوع گونه و همچنین ارتباط بین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی با تجمع فلزات سنگین در برگ گیاه، این فاکتورها به هنگام طراحی و کاشت سیستم های کنترل آلودگی فلزات سنگین در نواحی آلوده بایستی مدنظر قرار گیرند و به دلیل قابلیت بالای گونه سنجد در تجمع فلزات سنگین این گونه جهت کنترل آلودگی در مناطق آلوده به چندین فلز سنگین پیشنهاد می شود.

Investigating the effect of distance from source and species type on the absorption ability of heavy metals by tree species around Nahavand cement factory

This study aims at investigating the effect of distance from source, species type and soil physical chemical properties on the absorption ability of heavy metals by tree species around the Nahavand cement factory. In the present research, soil and tree leaf (Pseudoacacia L, Populus nigra L, Elaeagnus angustifolia L, Fraxinus excelsior and Thuja orientalis L) samples were taken from 300, 500, 800, 1000 and 2000 m distances from Nahavand cement factory. After preparation and digestion of samples, the concentration of heavy metals (Cd, Mn, Ni and Zn) were also measured using atomic absorption spectrometry. Also, for soil samples; pH, EC and organic matter were calculated. The effect of distance, species, and soil physical and chemical properties on the heavy metals accumulation was investigated using KruskalWallis test. In order to determine the species with the highest accumulation, the Metal Accumulation Index and Bio Concentration Factor indices were used. The results showed that there is significant differences among the heavy metals in the leaf in various tree species (p <0.05). Based on the results, the effect of distance on heavy metal accumulation in the studied species was significant for some heavy metals. According to the metal accumulation index, the Thuja orientalis L species had a higher accumulation for all of the heavy metals, and according to the Bio Concentration Factor index values, the studied species are considered as moderate accumulator for Cd, Mn and Zn. Considering the significant effect of distance and species type and also the relationship between soil physical and chemical properties and heavy metals in the tree leaves, these factors should be considered when control systems for designing and planting were used for polluted areas. Due to the high capacity of the Thuja orientalis L, it is recommended for pollution control in contaminated areas with several heavy metals.