رابطه خشکه دارها با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و کرم خاکی در توده جنگلی پهن برگ آمیخته (مطالعه موردی: جنگل سرچشمه چالوس)

حفاظت از خشکه دار ها، اثرات مهمی بر ساختار و بیوشیمی فرآیند های جاری در زیست بوم های جنگلی می گذارد. برخی از خصوصیات پویایی این درختان در مطالعات موردتوجه قرارگرفته اند، اما مطالعه در مورد شدت پوسیدگی و نوع گونه خشکه دار، با ویژگی های خاک اطراف، کمتر موردتوجه قرارگرفته است. لذا هدف مطالعه حاضر لذا بررسی تاثیر شدت پوسیدگی و نوع گونه های خشکه دار، بر عناصر معدنی خاک در جنگل های منطقه سرچشمه چالوس می باشد. بدین منظور، از ترانسکت های نواری با عرض 10 متر و فاصله 80 متر از یکدیگر استفاده و مجموعاً 71 خشکه دار افتاده شناسایی گردید. بعد از تعیین نوع گونه، پایه ها بر حسب میزان پوسیدگی در یکی از چهار طبقه پوسیدگی (خشکه دار تازه، شروع پوسیدگی، پوسیدگی پیشرفته و پوسیدگی کامل) قرار گرفتند. به منظور بررسی ویژگی های خاک، نمونه خاک از عمق 30- 0 سانتی متر در نزدیک ترین نقطه از هر خشکه دار برداشت شد. درصد نیتروژن کل، فسفر قابل جذب (ppm)، درصد پتاسیم، میزان ph، درصد رطوبت خاک، درصد کربن، c/n و زی وزن کرم های خاکی (گرم) در این مطالعه بررسی شدند. جهت تعیین رابطه بین خشکه دار و مشخصه های خاکی موردبررسی، از روش تجزیه به مولفه های اصلی (pca) و تجزیه واریانس استفاده گردید. نتایج نشان داد رابطه ای قوی بین مقادیر کربن و c/n با گونه بلوط وجود داشت. عناصر غذایی خاک به همراه ph و درصد رطوبت، ارتباط معنی داری را در سطح احتمال 5 درصد با گونه های ممرز و توسکا نشان دادند. درصد نیتروژن، فسفر (ppm) و زی وزن کرم خاکی (گرم) به ترتیب با مقادیر 0.76، 15.53 و 26.61، بیشترین سطح را در درجه چهارم پوسیدگی داشتند و دو درجه اول پوسیدگی با یکدیگر اختلافی نداشتند. درصد پتاسیم، ph خاک و درصد رطوبت از درجه اول تا چهارم پوسیدگی افزایش یافته بود. بر مبنای نتایج مطالعه حاضر مبنی بر نقش مهم خشکه دار ها در غنای خاک جنگل، خشکه دار ها می بایست در هر اکوسیستم طی عملیات های جنگلداری مورد حمایت قرار بگیرند تا بهره وری خاک حفظ گردد.

A Relationship between Dead Trees with Soil Physicochemical Properties and Earthworm in Mixed Broadleaved Forest Stand (Case study: Sarcheshmeh Forest, Chaloos)

Dead trees protection plays a key role in structural and biogeochemical processes in forest ecosystems. Some aspects of dead tree dynamics have been carefully studied. However, the kind and decay degree of dead trees and forest soil properties have not received enough attention. The aim of this research was to study the effect of a kind and decay degree of dead trees on soil mineral properties in the Sarcheshmeh Forest, Chaloos. In so doing, the dead trees were investigated by strip transects with 10 m width and 80 m distance between transects. 71 dead trees were identified. In addition to determining kind of species, dead trees were categorized into four decay classes consisting of a new dead tree, decay beginning, advanced decay, and perfect decay. The Soil sampling for estimating total nitrogen (%), available phosphorus (ppm), K (%), pH, soil moisture (%), carbon (%), C/N, and biomass of earthworm (g) was carried out in the closest position to the dead tree in 0–30 cm depth. Principle Component Analysis (PCA) method and analysis of variances were used to compare the relationship between dead trees and soil properties. The results showed that there was a strong relationship between carbon and C/N values with oak dead trees. Soil nutrients, pH and soil moisture (%) have displayed a significant relationship at the 5 percent probability level with alder and hornbeam dead trees. The fourth decay class had thehighest values of N (0.76%), P (15.53 ppm), and earthworm biomass (26.61 g), whereas there is no significant difference between first and secondary decay classes. The K (%), pH, and soil moisture (%) values increased from first to fourth decay classes. Based on the findings of the current study on the key role of dead trees in forest soil richness, the dead trees should be protected during forestry operations in each forest ecosystem to sustain soil productivity.