مقایسه برخی ویژگی‌های بوم شناختی درختچه ارغوان (cercis griffithii boiss.) در رخساره‌های ژئومورفیک منطقه ارغوان دره

منطقه دره ارغوان شهرستان بینالود واقع در استان خراسان رضوی، رویشگاه جامعه گیاهی بسیار ارزشمند و تقریباً کمیابی در شرق ایران می باشد که گونه غالب آن درختچه ارغوان افغانی (.cercis griffithii boiss) است. این رویشگاه ازلحاظ زیست‌محیطی و مبارزه با بیابان‌زایی، بسیار حائز اهمیت است. به‌طور عمده شاهدیم که در صورت تخریب درختچه زارهای مناطق خشک و نیمه خشک، احیای آن بسیار دشوار است. منطقه دره ارغوان از حیث ژئومرفولوژی، یک منطقه کوهستانی بوده و عمدتاً دو رخساره ژئومرفولوژی دامنه منظم و دامنه نامنظم به‌صورت رخنمون سنگی با واریزه در آن مشاهده می شود. گویا این درختچه، نوعی الگوی پراکنش و توان‌زیستی وابسته به رخساره را داراست؛ لذا جهت بررسی تراکم درختچه ارغوان در دامنه های خاک دار و رخنمون سنگی، تعداد پنج سایت از هر رخساره انتخاب شد. به نحوی که بیشترین شباهت محیطی را با یکدیگر داشته باشند تا تاثیر سایر عوامل محیطی به حداقل برسد. با شمارش تعداد پایه های ارغوان حاضر در آن و تعیین مساحت هر محدوده در محیط نرم افزار گوگل ارث، تراکم این درختچه در آن محدوده ها  تعیین‌شده و اختلاف آماری آن‌ها مقایسه گردید. جهت بررسی بنیه و شادابی، 30 پایه گیاه در هر رخساره به‌صورت تصادفی انتخاب و مساحت تاج گیاه محاسبه شد. سپس 15 پایه گیاه انتخاب و مساحت 12 برگ در هرکدام اندازه گیری شد. به‌این‌ترتیب میانگین دو صفت سطح برگ و تاج در هر رخساره تعیین و ازنظر آماری مقایسه شدند. بر اساس نتایج، در دو رخساره ژئومورفیک، اختلاف میانگین تراکم و متوسط سطح برگ در سطح 95 درصد و اختلاف تاج پوشش ها در سطح 99 درصد، معنی دار بودند. بر این اساس، درختچه ارغوان در دامنه های رخنمون سنگی با واریزه از تراکم بیشتری برخوردار بوده است. لکن، در دامنه های منظم از بنیه و شادابی بیشتری برخوردار است. شرایط مساعد خرداقلیمی دامنه های رخنمون سنگی برای بذر و استقرار نهال این درختچه می‌تواند موجب تراکم بیشتر در این رخساره باشد. در دامنه های خاک دار نیز، امکان توسعه بیشتر ریشه ها، جذب آب و مواد غذایی سبب شادابی بیشتر گیاه در این رخساره ژئومرفولوژی است.

Comparing Some Ecological Attributes of Cercis griffithii Boiss. on Geomorphic Faces of Arghavan Valley

The Arghavan Valley of Binalood county located at Khorasan Razavi province, is a habitat for valuable and almost rare plant community in eastern Iran which is dominated by Cercis griffithii Boiss. shrubs. This habitat is very important for environmental aspects and combat desertification. It has documented the place where arid and semiarid shrublands are destroyable, highly unrestorable. The Arghavan valley is located at geomorphological faces of mountainous which contains two distinct geomorphic facies of regular slopes and irregular ones that appear as rock outcrops with debris. Apparently, this shrub has a kind of distribution pattern and biological power which is related to the geomorphic facies. Then, to survey the density of the shrubs in soiled slopes and rock outcrops, five sites were selected in such a way that enjoy the most similarities with each other to minimize the impact of other environmental factors. By counting the number of the shrubs and determining the area of ​​each site using Google Earth software, density of the shrubs determined and statistical differences of facies were compared. In order to evaluate and compare vigority of the shrubs, 30 plants were selected randomly and their canopy cover was calculated. 15 plants were then selected and leaf areas of 12 leaves were measured at each plant. Two attributes of leaf area and canopy cover were determined and compared statistically. Based on the results, at two geomorphic facies, mean density and leaf area were significantly different at 95% level, and the difference in mean canopy cover of the shrubs was significantly at 99% level. The shrub, therefor, has higher density on rocky outcrop with debris but more vigor on regular slopes. Favorable microclimatic conditions of rocky outcrops for seed and seedlings establishment may cause higher density at these facies. More possibility of root development, water and nutrition absorption at soiled slops caused more vigority at these geomorphological facies.