رابطه بین برخی از ویژگی‌های رویشگاه باریجه (Ferula Gummosa Boiss.) با خصوصیات خاک (مطالعه موردی: مراتع عطائیه و شوررود- خراسان رضوی)

شناخت روابط بین گیاهان و عوامل محیطی در برنامه ریزی برای بهره برداری پایدار از اکوسیستم مرتع ضرورت دارد. در این مطالعه روابط بین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و پوشش گیاهی رویشگاه های باریجه در مراتع عطائیه و شوررود خراسان رضوی بررسی شد. نمونه گیری از خاک و پوشش گیاهی به روش تصادفی و با استفاده از 46 قطعه نمونه انجام شد. داده ها به روش تجزیه به مولفه های اصلی برای شناسایی متغیرهای با بیشترین تاثیر در واریانس کل ویژگی‌های خاک و پوشش گیاهی، تجزیه همبستگی کانونی برای تعیین روابط بین پوشش گیاهی و خاک تجزیه‌ و تحلیل شدند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی بیانگر آن بود که در بین ویژگی‌های خاک، ماده آلی، بافت، نیتروژن، رطوبت اشباع و کاتیون های خاک و در بین صفات پوشش گیاهی، تراکم، تنوع گونه ای، مقدار زی توده پوشش گیاهی و مقدار متابولیت های ثانویه بیشترین تاثیر را بر واریانس کل داشتند. بررسی روابط بین اولین متغیر کانونی پوشش گیاهی و خاک نشان داد که 65 درصد از واریانس مشاهده ‌شده در صفات اندازه گیری شده پوشش گیاهی به دلیل تغییر در خصوصیات خاک است. مقدار ماده آلی و رطوبت خاک با مقدار زی توده پوشش گیاهی و تنوع گونه ای همبستگی مثبت و با مقدار فنل گیاه باریجه همبستگی منفی نشان داد. مقدار کلسیم خاک با تنوع گونه ای و وزن خشک زی توده پوشش گیاهی همبستگی منفی نشان داد. بر مبنای نتایج حاصل از تجزیه های کانونی، خصوصیات خاک و پوشش گیاهی در رویشگاه باریجه به هم وابسته اند و مقدار کلسیم و ماده آلی خاک از خصوصیات مهم و اثر گذار در استقرار باریجه هستند.

Study of soil-vegetation interrelationships in galbanum (Ferula gummosa) habitats (Case study: Rangeland of Ataeeye and Shoorrud- Khorasan-e- Razavi Province)

Determination of vegetation and soil interaction is necessary for sustainable use of rangeland ecosystem. Soilvegetation interrelationships in galbanum (Ferula gummosa) habitats of Ataeeye and Shoorrud Khorasane Razavi Province, Iran were studied using multivariate analysis. The stratified random system of sampling was employed to randomly collect vegetation and soil samples from 46 quadrats of 3 m × 3 m. Data was analyzed by Principle component analysis (PCA), recognize variables with highest effect on total variance in soil and vegetation characters and Canonical correlation analysis (CCA) for determining of interrelationships between soil and vegetation variables. Result of PCA indicated that organic matter, soil texture, nitrogen content, water content in saturation point and soil cations content were the major soil properties contributed in total variance, and plant density, diversity, vegetation biomass and secondary metabolites concentration were the main vegetation parameters. Result of the first canonical variable indicated that 65 percent of the variance in vegetation characteristics was accounted for by the variability in soil. The correlation analysis indicated that organic matters and soil water content positively influenced vegetation biomass and diversity, while had negative association with phenolic content of galbanum. Soil Calcium content had negative correlation with biodiversity and vegetation biomass. It was concluded that soil and vegetation components of the galbanum habitats in study area were mutually dependent and Calcium and organic matter content were the most important and effective variables on galbanum establishment.