اثر عوامل محیطی بر پراکنش گروه‌های اکولوژیک رویشگاه سیاه‌تلو Paliurus Spina- Christi Mill. (بررسی موردی: مرزن‌آباد چالوس)

گونه سیاه تلو (paliurus spina christi) در سه منطقه رویشی کشورمان (جنگل های شمال، ارسباران و زاگرس) به صورت طبیعی رشد می کند؛ اما تاکنون پژوهشی در ارتباط با رویشگاه این گونه صورت نگرفته است. بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر عوامل محیطی بر پراکنش گروه های اکولوژیک رویشگاه سیاه تلو در جنگل های شمال کشور انجام شده است. بدین منظور برای در نظر گرفتن شرایط مختلف، نمونه برداری ها بر اساس واحدهای شکل زمین انجام و اندازه قطعات نمونه مربعی شکل به روش حداقل سطح، 400 مترمربع تعیین شد. در هر قطعه نمونه پس از ثبت اطلاعات موجود، نسبت به برداشت نمونه خاک اقدام شد. سپس با استفاده از نرم افزار pc-ord و به کمک آنالیز دوطرفه گونه های معرف (twinspan) پوشش گیاهی منطقه تیپ بندی شد و در نهایت برای بررسی ارتباط رابطه هر یک از گونه های گیاهی و عوامل محیطی از نرم افزار canoco و آنالیز تطبیق متعارفی (cca) استفاده شد. با استفاده از آنالیز دوطرفه گونه های معرف چهار تیپ گیاهی مشخص شد. نتایج نشان داد که گونه های متفاوتی به غیر از گونه سیاه تلو، مانند آلوچه وحشی، زرشک، انار، سرو نقره ای و ممرز به عنوان گونه های شاخص منطقه هستند. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل cca نشان داد که مقدار c/n، نیتروژن، رطوبت اشباع خاک، وزن مخصوص ظاهری، تخلخل، رس، فسفر و پتاسیم تبادلی خاک عوامل تاثیرگذار در پراکنش پوشش گیاهی رویشگاه سیاه تلو هستند. از طرف دیگر، کربن، ماده آلی، شن، سیلت، ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت جغرافیایی بر روی پراکنش گروه های اکولوژیک گیاهی اثر معنی داری نداشتند. با توجه به نتایج، حضور گونه سیاه تلو ارتباط مستقیمی با مقادیر نیتروژن و وزن مخصوص ظاهری دارد. همچنین در این پژوهش نشان داده شد که با استفاده از نتایج cca، امکان تعیین ارتباط بین هر یک گونه های گیاهی و مهم ترین متغیرهای محیطی وجود دارد.

Effect of environmental factors on distribution of ecological groups in Paliurus spina- christi Mill. site (Case study: Marzan Abad, Chalous, Iran)

The Paliurus spina christi species grow naturally in three different vegetation regions of Iran (Northern forests, Arsbaran and Zagros forests). But so far no research has been carried out on the sites of this species. Therefore, present study was conducted to investigate the effect of environmental factors on distribution of ecological groups in Paliurus spina christi site in the Northern forests of Iran. To consider different condition of the study area, sampling was done based on land units and size of squareshaped plots was 400 m2 that it was determined by minimum area method. After recording existing data in each plot, soil samples were collected from the sampling plots. Then, vegetation data were classified by TwoWay Indicator Species Analysis (TWINPAN) using PCORD software and finally, Canonical Correspondence Analysis (CCA) were used to investigate the relation of each plant species and environmental factors, by CANOCO software. According to the results of TWINSPAN, there were four vegetation types in the study area. The results showed that different species, such as Pyrus cerasifera, Berberis vulgaris, Punica granatum, Cupressus arizonica and Carpinus betulus are indicators species of the study area, replace of Paliurus spina christi. Also, the results of CCA showed that amount of C/N, N, saturated water content, bulk density, porosity, clay, phosphorus and soil potassium are effective factors on distribution of vegetation in Paliurus spinachristi site. On the other hand, C, organic matter, sand, silt, altitude, slope and aspect have not significant effect on plant ecological groups. According to results, the presence of Paliurus spinachristi is directly related to amount of N and bulk density. In this study, it was clearly shown that using CCA, it is possible to determine the relationship between each plant species and the most important environmental factors.