بررسی ویژگی‌های ساختاری و عملکردی لکه‌های اکولوژیک مراتع در سطوح مختلف مدیریتی در پارک ملی گلستان

جهت اعمال مدیریت علمی و صحیح بر اکوسیستم های مرتعی، داشتن اطلاعاتی از آن به عنوان شاخص های سلامت و کارکرد مورد نیاز است. ارزیابی اکوسیستم های مرتعی در برابر عکس العمل های محیطی و مدیریتی برای بهره برداران این نوع اکوسیستم ها از اهمیت بالایی برخوردار است. پارک ملی گلستان و مراتع اطراف آن با توجه به نوع مدیریتی (حفاظت) که بر آن ها اعمال می شود می تواند به لحاظ ساختاری و عملکردی کارکردهای متفاوتی داشته باشد. ازاین رو هدف از مطالعه حاضر بررسی خصوصیات ساختاری و عملکردی لکه های اکولوژیک مراتع در سه منطقه پارک ملی گلستان، منطقه حفاظت شده قرخود و منطقه ییلاقی اسپاخو است. بدین منظور در هر یک از مناطق مورد مطالعه در دامنه شرقی با استفاده از 3 ترانسکت 50 متری در جهت شیب غالب دامنه، لکه ها و مناطق بین لکه ای در 5 تکرار بررسی شد. با استفاده از مدل تحلیل عملکرد چشم انداز(lfa)، سه ویژگی عملکردی (پایداری خاک ، نفوذپذیری خاک و چرخه مواد غذایی) و خصوصیات ساختاری شامل (تعداد لکه ها، سطح کل لکه ها، شاخص سطح لکه ها، شاخص سازمان یافتگی چشم انداز) بررسی شد. نتایج نشان داد اکثر خصوصیات ساختاری (میانگین طول لکه، تعداد لکه، میانگین عرض لکه، سطح کل، شاخص سطح لکه و شاخص سازمان) در منطقه پارک ملی بیشتر از منطقه قرخود و اسپاخو است. از نظر شاخص پایداری بین مناطق پارک ملی با قرخود در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری وجود ندارد. بین شاخص های نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری باهم نشان داد. در منطقه پارک ملی و قرخود بالاترین شاخص عملکردی مربوط به قطعه اکولوژیک گندمی+پهن برگ علفی و در منطقه اسپاخو بالاترین شاخص عملکردی مربوط به قطعه اکولوژیک بوته+پهن برگ علفی بود. از خصوصیات عملکردی و ساختاری می توان به عنوان هشدارهای اولیه برای تعیین تخریب مرتع و از این طریق اقدامات لازم جهت جلوگیری از شدت تخریب یا بهبود شرایط فراهم آورد.

Survey features structure and function ecological patches rangelands in several levels of management in National Golestan Park

For scientific management and correct on rangelands ecosystems, relieve information from topics health indicator and function is necessity. Assessment rangelands ecosystems opposite reactions of environment and management for beneficiaries this type of ecosystems is high importance. The National Golestan Park and its rangelands environments with consideration to kind of management (conservation) can be had different perspective structure and function. Therefore, Therefore the aim of this research is Survey features structure and function ecological patches rangelands in three areas area national Golestan parks, Ghorkhoud protected area and Espakhoo area. With this purpose in every of study area eastern Hill slope is surveyed on three, 50 meters transects in point dominant Hill slope, patches and interpatches in 3 frequencies. By Using of model LFA (Landscape Function Analysis) is surveyed three features function (soil stability, permeability and nutrient cycle) and features structure (numbers of patch, total patches area, patches area index, indicator of Landscape). The result of study shows that more structural attributes (mean length patch, number patch, mean width patch, total surface, indicator of surface patch and indicator structure) in national park area is more from Ghorkhoud area and Espakhoo. On opinion stability indicator different between national park area and Ghorghoud was not significant (p<0/05). In national park area and Ghorkhoud is the highest function indicator related to ecologic paddock of grass+forb and in Espakhoo area is the highest function indicator is related to ecologic paddock shrub+forb. From features structure and function can apply early perceptions for determining of destruction rangelands and this through necessary emprises available for preservation of intensity destruction or improvement of qualification.