تاثیر برخی عوامل بوم‌‍شناسی در انتشار پوشش گیاهی واحد فیزیونومی علف بوته زار در گرادیان ارتفاعی فخرآباد - شابیل (شمال سبلان)

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر ساختار ترکیب و تنوع گونه ای در دامنه های شمالی سبلان در سطح واحد رویشی علف بوته زار صورت گرفت. پس از بررسی های میدانی و با توجه به جاده های دسترسی نمونه برداری در سطح سه طبقه ارتفاعی (کمتر از 2000، 2500-2000 و بیشتر از 2500 متر) در طول 7 ترانسکت و هر ترانسکت 10 پلات یک متر مربعی برداشت شد. در هر پلات درصد تاج پوشش گیاهی و تراکم گونه ای و پارامترهای پوشش سطحی ثبت شد. نمونه های گیاهی جمع آوری و شناسایی شدند. نمونه خاک از ترانسکت ها برداشت و پارامترهای آن در آزمایشگاه اندازه گیری شد. مقایسه میانگین ترانسکت ها و طبقات ارتفاعی با استفاده از آزمون دانکن انجام شد. از روش تجزیه به مولفه های اصلی (pca) و آنالیز تطبیقی متعارفی (cca) برای گروه بندی مکان های نمونه برداری و بررسی تاثیر عوامل اکولوژیکی در انتشار گونه های گیاهی استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده های 7 ترانسکت و 3 طبقه ارتفاعی نشان داد که، تاثیر ارتفاع بر درصد تاج پوشش گیاهی (p≤0.01) و تراکم گونه ای(p≤0.05) معنی دار است. با توجه به نتایج روش pcaبا 94.18 درصد واریانس، متغیّرهای اسیدیته خاک، مواد آلی ذره ی، ماده آلی، درصد شن، دما، ارتفاع از سطح دریا، بارندگی، فسفر، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، هدایت الکتریکی، خاک لخت، درصد سنگ و سنگ ریزه، پتاسیم و درصد رس، شیب و لاشبرگ از عوامل موثر در گسترش پوشش گیاهی طبق چهار مولفه اول می باشند. در روش cca با 76.9 درصد واریانس را پارامترهای پتاسیم، درصد سیلت و شیب، بارندگی، ارتفاع از سطح دریا، آهک، فسفر، دما، هدایت الکتریکی، درصد خاک لخت، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، درصد مواد آلی ذره ی، درصد رس، سنگ و سنگ ریزه، ماده آلی، لاشبرگ، شن و اسیدیته خاک به ترتیب به عنوان عوامل موثر در انتشار گونه ها طبق سه مولفه می باشند. با استفاده از نتایج این تحقیق می توان در مدیریت مراتع سبلان، بخصوص در امر اصلاح و توسعه آن بهره برداری نمود.