بررسی تاثیر ساختار مرتع بر شاخص‌های سطحی و ویژگی‌های عملکردی خاک در مناطق خشک (مطالعه موردی: مراتع روستای فتح آباد، شهرستان فردوس)

بررسی و پایش ساختار و عملکرد اکوسیستم جهت پی بردن به مدیریت موجود امری ضروری به نظر می رسد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تاثیر ساختار مرتع بر شاخص های سطحی و ویژگی های عملکردی مراتع فتح آباد شهرستان فردوس با استفاده از روش تحلیل عملکرد چشم انداز (lfa) می باشد. در این روش سه ویژگی عملکردی پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی خاک با استفاده از ارزیابی 11 شاخص سطحی خاک شامل: حفاظت در برابر پاشمان، پوشش گیاهان چندساله، لاشبرگ، پوشش نهانزادان، شکستگی پوسته سطح خاک، مواد رسوبی، ناهمواری سطح خاک، طبیعت سطح خاک، آزمایش پایداری در برابر رطوبت و بافت خاک اندازه گیری شد. نمونه برداری در امتداد چهار ترانسکت 100 متری در جهت و عمود بر شیب و همچنین برای هر لکه گیاهی پنج نمونه برداشت شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از دستورالعمل lfa و همچنین آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و مقایسه میانگین چند دامنه ای دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که ساختار های گیاهی دارای تاثیر متفاوت و معنی داری در ویژگی های عملکردی پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی خاک است. بیشترین درصد پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی در سه لکه گیاهی علفی پهن برگ، بوته و بوته گندمی به دلیل ساختار خاص، فرم ریشه ای قوی، شکل و فشردگی ساختار و همچنین درصد مساحت قابل توجه اشغال شده در مرتع محاسبه شد. کمترین مقدار ویژگی های عملکردی به دلیل عدم وجود لاشبرگ، پوشش گیاهی و مانع فیزیکی در فضای بین لکه ای محاسبه شد. جهت مدیریت بهتر و افزایش ویژگی های عملکردی مراتع افزایش پوشش گیاهی بخصوص با ساختار بوته ای به همراه گیاهان گندمی و علفی پهن برگ لازم است.

Investigating the effect of rangelands structure on the surface indicators and soil functional attributes in arid and semi-arid areas

It is necessary to recognize the relations between ecosystem components for suitable management of landscapes. Structure and function are two inherent components in each ecosystem. Thus, this study aims to investigate effects of ecosystem structure on soil surface indicators and landscape functional attributes in FathAbad Rangelands, Ferdows. In order to this we used Landscape Function Analysis (LFA) method to determine soil stability, infiltration and nutrient cycling using of 11 soil surface indicators. Data submission and analysis was performed by electronic LFA form (in Excel format) . ANOVA was used for determination of different existence between data and Duncan multiple ranges test for difference level. Landscape Organization Index for the area was 0.42. The results showed that different patches have significantly different stability, infiltration and nutrient cycling in the area as most of these characters are maximum in forb, shrub and shrubgrass patches. It may be resulted by specific structure such as strong roots, shaping and interdensity in these patches. In contrast, the interpatch areas have the least amount of the functional characters that can be explained by the lack of litter and vegetation at these areas. For better management and increased performance characteristics pastures increased vegetation, especially the structure of Forb and Grasses is necessary.