بررسی نقش گیاه نی (phragmites australis (cav.) trin. ex steudel) در پالایش آلودگی ناشی از فلزات سنگین جهت حفاظت زیست بوم بخشی از حوزه ی آبخیز دز

گیاهان آبزی صافی های زیستی غیرقابل جایگزینی هستند که می توانند مقادیر زیادی از فلزات سنگین را در خود ذخیره کنند. تحمل بالای این گونه ها به آلاینده ها، آن ها را برای پالایش آلودگی ها مناسب می سازد. در پژوهش حاضر به‌‌منظور بررسی وضعیت آلودگی رودخانه دز شهرستان دزفول و تاثیر گونه های گیاهی غالب موجود در منطقه، غلظت فلزات سنگین cu, pb, zn و cd در گونه ماکروفیت آبزی phragmites australis، مورد مطالعه قرار گرفت. آماده‌سازی نمونه ها با ترکیب 4:1 اسیدنیتریک به اسید پرکلریک انجام گرفت و غلظت عناصر با دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد غلظت میانگین فلزات مس، سرب، روی و کادمیوم در رسوبات به‌ترتیب 12/021، 12/982، 108/485 و 0/189 می باشد؛ همچنین غلظت این فلزات در ساقه، برگ و اندام زیرزمینی گیاه نی برای فلز مس به‌ترتیب1/903، 3/708 و 7/217، فلز سرب 0/265، 0/585 و 2/674، فلز روی 30/790، 44/981 و 52/216 و برای فلز کادمیوم 0/052، 0/120 و 0/275 میکروگرم بر گرم می باشد. بیشترین تجمع فلزات در اندام های زیرزمینی گیاه بود و میزان عناصر مورد مطالعه به‌ترتیب در ساقه < برگ < اندام زیرزمینی کاهش می یابند؛ که می توانند تحرک کم این عناصر از اندام های زیرزمینی به اندام های هوایی را پیشنهاد کنند. در میان عناصر مورد مطالعه غلظت فلز روی از محدوده بحرانی استاندارد بیشتر می باشد که بالا بودن مقدار شاخص انتقال آن (1/45) ممکن است. بیانگر توانایی بالای انتقال این فلز در گیاه باشد. در همین راستا اهمیت به کارگیری گیاه نی به‌عنوان یک گیاه تجمع‌دهنده برای فلزات مورد مطالعه پیشنهاد می‌گردد.

Possibility of heavy metal Bio -accumulation by common reed (Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steudel) for the sake of protecting the part of Dez catchment

Aquatic plants are irreplaceable biological filters due to their uptaking high potential of heavy metal, accumulating and having tolerance for contaminated water ecosystems. The purpose of this research was to evaluate the heavy metal pollution (Cu, Pb, Zn and Cd) in underground organs, stems, and leaves of Phragmites australis as well as sediment samples of Dez river catchment, in Dezful, Iran. The sample preparation carried out with 4:1 compound nitric acid and percholoric acid before heavy metal measurement by Atomic Absorption Spectroscopy. The results pointed out that the concentrations of Cu, Pb, Zn and Cd in sediment samples were 12.021, 12.982, 108.485, and 0.189, respectively. The values of Cu (1.903, 3.780 and 7.217 g/g), Pb (0.265, 0.585 and 2.674 g/g), and Cd (0.052, 0.120 and 0.275 g/g) in stems, leaves and underground organs were relatively lower than toxicity level. However, Zn concentration was considerably high in stems (30.790 g/g), leaves (44.981 g/g ), and underground organs (52.216 g/g) comparing to toxicity level. . The maximum concentration of metals was found in the underground organs of plants. In fact, mean concentration in the organs of Common reed follows like this: underground> leaves> stems, suggesting that the low mobility of these elements in underground organs towards aerial parts. The high translocation factor value for Zn can indicate a high ability to move within the plant parts. In conclusion, common reed can be recommended as bioaccumulator and absorbent in heavy metal contaminated water ecosystems.