تغییرات تنوع و غنای گونه‌ای در طول شیب تغییرات ارتفاعی در مراتع قره‌باغ استان آذربایجان غربی

تنوع گونه ای از مفاهیم بوم شناختی پیچیده محسوب میشود. دلایل تغییر در تنوع گونه ای و ساز و کارهای اداره کننده این تغییر بهعنوان یک سوال برجسته اکولوژیکی مطرح است. هدف نهایی مدیریت منابع طبیعی حفاظت از تنوع زیستی است. در این تحقیق تغییرات بین تنوع و غنای گونه ای گیاهان مرتعی در طول گرادیان ارتفاعی با استفاده از شاخص های سیمپسون، شانونوینر، مارگالف و منهینگ در مراتع قره باغ تعیین شد. برای اندازه گیری داده های پوشش گیاهی، با استفاده از روش نمونه برداری تصادفیسیستماتیک پنج طبقه ارتفاعی با اختلاف 100 متر نسبت بهیکدیگر بهعنوان طبقات اصلی تفکیک گردید. سپس با استفاده از پلات های یک متر مربعی، ده پلات با اختلاف ارتفاع 10 متر نسبت به یکدیگر در هر طبقه ارتفاعی مستقر و در هریک از این پلات ها، فاکتورهای مربوط بهدرصد تاج پوشش و تعداد گونه ها یاداشت گردید. نتایج به دست آمده نشان داد رابطه بین ارتفاع و شاخص های سیمپسون و شانونوینر رابطه بین ارتفاع با شاخصهای مارگالف و منهینگ غیرخطی و معنیدار می باشد. روند این تغییرات بهگونهای است که غنا و تنوع گونه ای، و تعداد گونه ها با افزایش ارتفاع از 1600متر به بالاتر، کاهش می یابد. ضریب تشخیص معادلات رگرسیون نشان میدهد که تغییرات متغیرهای وابسته شامل سیمپسون، شانون، تعداد گونه، مارگلف و منهینگ بهترتیب با ضرایب 71، 68، 43، 49 و 63 درصد در اثر متغییر مستقل (ارتفاع) تبیین می شوند. به طورکلی می توان بیان کرد که به علت وجود دام و انسان در ارتفاعات پایین تنوع و غنای گونه ای کاهش یافته است، در صورتی که در ارتفاعات میانی بهدلیل کاهش جمعیت دام و بهبود شرایط اقلیمی، میزان تنوع افزایش یافته است.

Diversity and species richness along an altitudinal gradient in the Gharabagh rangelands of west Azerbaijan province

Species diversity is one of the complex ecological concepts. The causes of these changes and their mechanisms were an outstanding ecological question. Biodiversity conservation is the ultimate goal of natural resources management. In this study, the relationship between species diversity and species richness were determined in Gharabagh rangelands along the altitudinal gradient using Simpson's, ShannonWiener, Margalef and Menhenic indices in Gharabagh rangelands. To measure vegetation parameters, the sampling was done in seven elevation classes with100m distance between, by randomly systematic method. Then, the number and canopy cover of species was recorded in ten plots in each elevation class. The result showed that there is a nonlinear and signicant relationship between Simpson's and Shannon ndash;Wiener and Margalef and Menhenic indices with altitude increasing. So that species diversity, richness and numbers decreased above 1600 m altitude variation. Rsquare of the regression equations indicate that the dependent variable changes included Simpson, ShannonWiener, species number Margalef and Menhenic respectively with coefficient of 71, 68, 43, 49 and 63 percent are explained by the independent variable. In general we can say that, due to livestock and humans at low altitude decreased the species diversity and richness, while in mid altitude due to reduction of livestock population and improving climate increase species diversity and richness.