مدیریت حج زایران ایرانی

یکی از بخش های مهم معارف اسلامی،‏ عبادات است و بخشی از مدیریت اسلامی مربوط به مدیریت عبادات می باشد؟ زیرا عبادات هم مانند هر عمل دیگر انسان،‏ نیاز به اداره و مدیریت دارد. توجه به عبادات و اداره آن ها،‏ در واقع مدیریت رشد وکمال انسان و به بیانی سرپرستی رشد بشر است و این امر به خصوص در رابطه با عباراتی که جنبه تعقلی آن ها قوی تر است،‏ از ضرورت بیش تری برخوردا ر است. از جمله عبادات مهم که نقش فردی،‏ اجتماعی و بین المللی در ابعاد مختلف دارد،‏ حج است. اگر چه بسیاری از اعمال و ابعاد مربوط به حج تعبدی است و فرد مسلمان نسبت به آن ها باید تبعیت محض داشته باشد،‏ ولی در مورد ابعاد دیگر حج،‏ مثل مقدمات و نحوه حضور و اداره مجموعه زایران،‏ تنها رهنمودهای کلی از طرف شارع بیان کردیده وکیفیت آن به عقل و تدبیر بشر واگذار شده است و رمز جاودانگی و بقای آن هم در همین توجه به شرایط و مقتضیات و تاثیر آن ها در مراسم برگزاری حج می باشد و طبیعی است که این ابعاد و جنبه های تعقلی حج،‏ بدون اداره و مدیریت نمی تواند به صورت کارا و اثربخش محقق گردد. در این مقاله کیفیت مدیریت در امر حج زایران ایرانی به منزله مصداقی از عبادات بررسی شده است. در این راستا،‏ ضمن اشاره به ابعاد حج و ترکیب آن ها در یک مدل چهار بعدی،‏ به نقش مدیریت در فرایند تحقق این ابعاد پرداخته شده است.