تحلیل مسیر (path analysis) و علت یابی در علم مدیریت

روش تحلیل مسیر،‏ تعمیمی از دگرسیون معمولی است که قادر است علاوه بر بیان آثار مستقیم،‏ آثار غیرمستقیم و اثر کل هر یک از تغیرهای مستقل را برای متغیرهای وابسته نشان دهد و با بیان منطقی،‏ روابط و همبستگی مشاهده شده بین آن ها را تفسیر کند. برای بررسی روابط علی بین متغیرها به صورتی منسجم کوشش های بسیاری در دهه اخیر صورت گرفته است. یکی از روش های نو در این زمینه مدل معادلات ساختاری (staructural equation model)‎ است. از این روش به عنوان مدل علی یاد شده است. از طریق این روش می توان قابل قبول بودن مدل های نظری را در جامعه های خاص با استفاده از داده های همبستگی غیرآزمایشی و آزمایشی آزمود. در این مقاله تلاش می شود طبق تعریف مدل معادلات ساختاری،‏ شرایط ساختن الگوی روابط علی و استنتاج علی زیر مورد بحث و بررسی قرارگیرد: 1- بیان رسمی تیوری در قالب مدل ساختاری،‏ 2- وجود منطق تیوریکی برای فرضیه های علی, 3- معین نمودن نظم علی؟ 4- مشخص نمودن جهت روابط علی؟ 5- نوشتن معادلات توابع بسته،‏ 6- مشخص نمودن مرزهای مدل؟ 7- ثبات مدل ساختاری؟ 8- عملیاتی کردن متغیرها 9- تایید تجربی معادلات کارکردی10-پردازش مدل ساختاری با داده های تجربی در این مقاله چهار مورد کاربردی در زمینه مباحث مهندسی صنایع و علم مدیریت (management science)‎ با استفاده از نرم افزارlisrel تحلیل مسیر می شود.