طراحی مدل سیستماتیک طفره‏روی سازمانی: پیشایندها و پیامدها

ریشه اغلب مشکلاتی که سازمان‏ها در زمینه کاهش بهره‏وری منابع انسانی با آن مواجه‏اند و نیز افزایش شکایت ارباب‏رجوعان از اتلاف زیاد وقت در دریافت خدمات از سازمان‏های دولتی را می‏توان در رفتارهای ضدتولید به‌ویژه طفره‏روی سازمانی جست‌وجو کرد. پس، پی بردن به عواملی که باعث شکل‌گیری طفره‏روی در سازمان می‏شود و تلاش در جهت رفع آن‌ها دارای اهمیت فراوان است. این مقاله، مبتنی بر پژوهشی کیفی، با استفاده از راهبرد مفهوم‌سازی داده‌بنیاد، به مطالعه عوامل موثر بر شکل‌گیری طفره‏روی و پیامدهای آن در سازمان‏های دولتی می‏پردازد. در این زمینه با 17 تن از متخصصان، شامل مدیران سازمان‏های دولتی شهر سیرجان و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‏ها، به عنوان نمونه آماری، به شیوه هدفمند و به روش نیمه‌ساختاریافته مصاحبه شد و متون مصاحبه در سه مرحله کدگذاری باز و محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس مدل طراحی‌شده مخرب‌های ساختاری و رفتاری کار فرهنگ طفره‌روی را ایجاد می‌کند و در کنار این فرهنگ فضای طفره‌روی، که شامل فضای مجازی و فضای نامناسب فیزیکی کار و روابط غیردوستانه و بحث‏های سیاسی است، همراه شرایط تقویت‌کننده‌ای مانند عدم شایستگی مدیران و مشکلات جسمی و روحی کارکنان منجر به طفره‌روی سازمانی می‌شود و در نهایت طفره‌روی سازمانی پیامدهای منفی فراوانی برای فرد و گروه و سازمان در پی خواهد داشت.

Designing a Systematic Model for Organizational Evasiveness: Antecedents and Consequences

The root of many human resource efficiency problems that organizations face and the increased clients’ complaints about extreme waste of time during service provision in public organizations can be found in the counterproductive behaviors, especially organizational evasiveness. Thus, the identification of the factors that cause the formation of evasiveness in organizations and their removal is of utmost importance. Adopting a qualitative approach, this article uses grounded theory conceptualization approach to study the factors effective on the formation of evasiveness and its consequences in public organizations. To this end, semistructured interviews were made with a sample of 17 purposivelyselected experts who were among the managers of the public organizations of Sirjan city and faculty members. The interview transcripts were analyzed in three stages of open, axial, and selective coding. The designed model showed that structural and behavioral job destructors create the evasiveness culture. In line with this culture, the evasiveness atmosphere (which involves cyberspace, inappropriate physical atmosphere of the workplace, unfriendly relationships, and political discussions) together with amplifying conditions such as managers’ incompetence and employees’ physical and psychological problems lead to organizational evasiveness. Finally, it was found that organizational evasiveness will bring about numerous negative consequences for the individual, group, and organization.