شناسایی عوامل نهادی موثر بر گزارش‌دهی پایداری در صنعت نفت ایران

جهان معاصر با چالش‏های زیست‌‏محیطی و اجتماعی متعددی مواجه است که اداره و مدیریت مناسب آن‌ها در گرو توجه و تعهد صنایع به گزارش‏دهی پایداری است. در تحقیق حاضر تلاش شد با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و با تکیه بر تئوری نهادی عوامل موثر بر گزارش‏دهی پایداری در صنعت نفت ایران شناسایی شود. داده‏ها از طریق فیش‏برداری از متون مربوطه و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 10 نفر از خبرگان و صاحب‌نظران مسئولیت اجتماعی صنعت نفت ایران گردآوری شد. یافته‏ها نشان داد در صنعت نفت ایران عوامل اجباری و هنجاری بر گزارش‏دهی پایداری اثر دارند و عوامل تقلیدی تاثیری بر این گزارش‏دهی ندارند. به بیان دیگر، ساختارها و قوانین و مقررات گزارش‏دهی پایداری در دولت و صنعت فشارهای اجباری برای گزارش‏دهی پایداری هستند. اما فقدان نظارت دولت بر گزارش‌دهی و بی‏توجهی مدیران صنعت به آن نقش این فشارها را کاهش می‏دهد. موسسات حرفه‏ای و علمی فشار هنجاری برای گزارش‏دهی پایداری در این صنعت ایجاد می‏کنند. اما بی‏توجهی شرکت‏های حسابرسی به این گزارش‏دهی این فشار را تعدیل می‏کند. صنعت نفت ایران به دلایل گوناگون، از جمله ملی بودن، برای گزارش‏دهی پایداری تحت تاثیر فشار تقلیدی نیست. بنابراین، توجه به نوع سازمان در اثرگذاری فشارهای تقلیدی بر گزارش‏دهی پایداری در صنایع و کشورهای گوناگون در تحقیقات و نیز تدوین معیارهای حسابرسی برای ارزیابی عملکرد پایداری شرکت‏های نفتی و نظارت جدی بر ارائه گزارش پایداری توسط خط‌مشی‌گذاران و نهادهای نظارتی پیشنهاد می‌‌شود.

the identification of institutional factors affecting sustainability reporting in the iranian oil industry

the contemporary world faces many environmental, social, and economic challenges, the proper management of which depends on the attention and commitment of industries to sustainability reporting. the present study tried to identify the factors affecting sustainability reporting in the iranian oil industry using qualitative content analysis method and relying on the institutional theory. data were collected through taking notes of the relevant texts and semistructured interviews with 10 social responsibility experts of the iranian oil industry. findings showed that coercive and normative factors affect sustainability reporting and mimetic factors do not affect this reporting. in other words, the structures, rules, and regulations of sustainability reporting by government and industry are coercive pressures for sustainability reporting. however, lack of the governmental oversight of reporting and the industry executives’ negligence of it reduce the role of these pressures. professional and scientific institutions exert normative pressures for sustainable reporting in the industry, but inattention of audit firms to this reporting moderates this pressure. various reasons cause mimetic pressure not to affect the sustainability reporting in the iranian oil industry, including its national structure. therefore, it is recommended to pay attention to the type of organization in the assessment of mimetic pressures on sustainability reporting in various industries and countries and to develop audit criteria to evaluate the sustainability performance of oil companies and serious monitoring of sustainability reporting by policymakers and regulatory bodies.