ارزیابی و پهنه‌بندی خطر بیابان‌زایی دشت بسطاق خراسان جنوبی با تاکید بر معیارهای کلیدی آب و خاک

امروزه تخریب منابع آب و خاک از فاکتورهای مهم بیابان زایی در مناطق خشک و نیمه خشک است که بر اثر عدم مدیریت و اقدامات ناشایست انسان صورت می گیرد. اقدامات اجرایی درخصوص کنترل بیابان زایی، باید متکی بر شناخت وضعیت فعلی خطر بیابانی شدن و شدت آن باشد. در پژوهش حاضر به منظور ارزیابی و پهنه بندی شدت خطر بیابان زایی دشت بسطاق در خراسان جنوبی، از دو معیار کلیدی آب و خاک در قالب مدل imdpa بهره گرفته شد. بدین منظور، شاخص های این دو معیار امتیازدهی شد، معیارها از میانگین هندسی شاخص ها و نقشۀ بیابان زایی کل نیز از میانگین هندسی دو معیار در نرم افزار arc gis 10.2 به دست آمد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان داد که از نظر معیار آب، شاخص هدایت الکتریکی با متوسط هندسی 3/33 و از نظر معیار خاک، شاخص سنگریزۀ سطحی با میانگین هندسی 2/96 مهم ترین شاخص ها در افزایش بیابان زایی منطقه هستند. همچنین نتایج پهنه بندی بیابان زایی کل نیز نشان داد که 29/96 درصد از منطقه ( 74/22111 هکتار) در کلاس متوسط خطر بیابان زایی و 3/7 درصد از منطقه ( 849/63 هکتار) در کلاس خطر بیابان زایی شدید قرار دارد. به طور کلی، دشت بسطاق با میانگین ارزش هندسی بیابان زایی 2/13 در کلاس خطر متوسط بیابان زایی قرار دارد که برای جلوگیری از توسعۀ بیابان زایی در این منطقه و کاهش اثرات مخرب آن، باید اقدامات مدیریتی مناسبی در دشت بسطاق اجرا شود.