ارزیابی و پهنه‌بندی ریسک خشکسالی با استفاده از شاخص بارش استاندارد (Spi) (مطالعۀ موردی حوضۀ کرخه)

پایش خشک سالی یکی از عوامل مهم و کلیدی در مدیریت ریسک خشک سالی است و کاربرد نمایه های خشک سالی ازجمله شاخص بارش استاندارد (spi) ابزار مفیدی در این راستا می باشند. هدف این تحقیق، ارزیابی و پهنه بندی ریسک خشک سالی ها در سال ها و دورۀ بازگشت های مختلف در حوضۀ کرخه است. به این منظور شاخص بارش استاندارد (spi) به عنوان شاخص منتخب برای بررسی خشک سالی ها در 33 ایستگاه داخل و خارج حوضه در پنج مقیاس زمانی مورداستفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمترین مقدار spi مربوط به ایستگاه گوار کرمانشاه، شدید ترین تداوم از نظر بزرگی خشک سالی ها متعلق به ایستگاه بیدرود خوزستان و طولانی ترین تداوم مربوط به ایستگاه جوکار همدان بوده است. نقشه های گسترۀ ریسک خشک سالی برای دورۀ بازگشت های متفاوت نشان داد که در دورۀ بازگشت پنج ساله، نواحی شمال (ایستگاه بوانه استان کردستان)، شمال شرقی (استان همدان) و شمال غربی (استان کرمانشاه) حوضه از نظر خطر ریسک خشک سالی مستعدترند. این وضعیت برای دورۀ بازگشت ده ساله بیشتر شامل نواحی شمالی (ایستگاه بوانه استان کردستان)، شمال غربی (استان کرمانشاه) و مرکزی (شمال استان خوزستان) حوضه می شود. استعداد خطر خشک سالی برای دورۀ بازگشت بیست ساله، بیشتر نواحی شمالی (ایستگاه بوانه استان کردستان) و شمال غربی (استان کرمانشاه) را تحت تاثیر قرار داده است، درحالی که برای دورۀ بازگشت پنجاه ساله، علاوه بر نواحی شمالی (ایستگاه بوانه استان کردستان) و شمال غربی (استان کرمانشاه)، نواحی شمال شرقی (استان همدان) نیز در معرض خطر خشک سالی قرار گرفته است. نتیجۀ کلی نشان می دهد که نواحی پیرامونی حوضه، مخصوصاً نواحی شمال غربی، شمالی، شمال شرقی و بخش های کمی از نواحی شرقی و جنوب شرقی، مستعدترین مناطق تحت تاثیر خشک سالی هستند و با افزایش دوره های بازگشت، از میزان شدت ریسک خشک سالی کاسته می شود.