برآورد و ارزیابی فرسایش بادی با به‌کارگیری شبکه‌ باور بیزی (bbns) در دشت سگزی اصفهان

فرسایش خاک به وسیلۀ باد، مشکلی گسترده در مناطق خشک ایران است. این مقاله با هدف برآورد و ارزیابی شدت فرسایش بادی در کانون بیابان زایی سگزی واقع در بخش شرقی شهرستان اصفهان، با استفاده از شبکۀ باور بیزی (bbns) و با توجه به معیارهای مورداستفاده در مدل irifr (موسسۀ تحقیقات جنگل ها و مراتع ایران) انجام شد. با استفاده از مدل bbn، مدل irifr به یک مدل پیش بینی کننده و علت و معلولی تبدیل شد. شدت فرسایش بادی براساس نه شاخص مدل irifr در 17 واحد ژئومورفولوژیک محاسبه شد. با توجه به نتایج حاصل از مدلirifr ، 24، 16، 15 و 45 درصد از منطقۀ موردمطالعه به ترتیب دارای کلاس پتانسیل رسوب دهی فرسایش بادی با شدت کم، متوسط، بالا و بسیار بالا هستند. با استفاده از شاخص های مدل irifr یک مدل bbn با قابلیت تحلیل سناریوهای مختلف ایجاد شد که نحوۀ ارتباط بین این شاخص ها و میزان فرسایش بادی در جداول احتمال شرطی ذخیره شده است. صحت سنجی مدل bbns ایجادشده با انجام حساسیت سنجی و تحلیل سناریوهای مختلف انجام شد. تحلیل حساسیت هر دو مدل نشان داد که سرعت و وضعیت باد، نوع و نهشته های فرسایش بادی و آثار فرسایش در سطح خاک به عنوان مهم ترین شاخص های فرسایش بادی در منطقۀ موردمطالعه بودند. ضریب تبیین بین خروجی مدل irifr و bbns نشان داد که نتایج حاصل از هر دو مدل، دارای همبستگی معنی دار (r2> 0.80, p < 0.05) است. این مطالعه نشان داد که ارائۀ مدل irifr به شکل bbn می تواند بررسی نتایج سناریوهای مختلف را تسهیل کرده و عدم قطعیت حاصل از ارتباطات متغیرها را نمایش دهد.