پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در دشت مهران با استفاده از مدل سلول‌های خودکار- مارکوف

ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی در سال های گذشته و پیش بینی این تغییرات در آینده، عاملی مهم در برنامه ریزی های مختلف و مدیریت منابع است. ازاین رو هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات کاربری اراضی دشت مهران در سال های گذشته و همچنین امکان پیش بینی آن در آینده با استفاده از مدل سلول های خودکار مارکوف است. به منظور آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی از تصاویر سنجنده های tm و+etm سال 1368، 1381 و 1394 ماهواره لندست برای تهیۀ نقشه های پوشش اراضی منطقۀ مورد مطالعه استفاده گردید و نقشه های کاربری جداگانه ای برای هر سال تهیه شد. سپس به منظور بررسی اعتبار و کالیبره کردن مدل، نقشۀ کاربری سال 1394 شبیه سازی شد. ارزیابی میزان تطابق نقشۀ شبیه سازی شده و نقشۀ واقعی با ضریب کاپای 0/79 نشان داد که مدل سلول های خودکار مارکوف، مدلی مناسب برای پیش بینی تغییرات کاربری اراضی است. سپس نقشۀ کاربری اراضی برای سال 1407 پیش بینی و تهیه شد. نتایج نشان داد که در فاصلۀ سال های 1368 تا 1394 به میزان 6778 هکتار به وسعت اراضی کشاورزی افزوده شده و مراتع خیلی فقیر نیز افزایش 5961 هکتاری داشته اند. در مقابل سطح مراتع فقیر به میزان 1534 هکتار کاهش داشته است. نتایج پیش بینی نشان داد که در طی 13 سال آینده به میزان 1177 هکتار به وسعت اراضی کشاورزی افزوده خواهد شد و در مقابل از وسعت اراضی مرتعی فقیر به میزان 1950 هکتار کاسته خواهد شد. سطح اراضی بایر نیز افزایش 389 هکتاری خواهند داشت. با توجه به نتایج به دست آمده، تغییرات کاربری اراضی در جهت تخریب عرصه های منابع طبیعی بوده است؛ ازاین رو حفاظت بیشتر از منابع طبیعی و اتخاذ تصمیمات مدیریتی مناسب برای کنترل تغییرات غیراصولی بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.