>
Fa   |   Ar   |   En
   تغییر ضرایب ذخیره و قابلیت انتقال آبخوان دشت الشتر به‌علت خشکسالی و افزایش بهره‌برداری منابع آب زیرزمینی  
   
نویسنده سلیمانی مطلق مهدی ,قاسمیه هدی ,طالبی علی
منبع مهندسي اكوسيستم بيابان - 1395 - دوره : 5 - شماره : 11 - صفحه:93 -104
چکیده    خشکسالی و افزایش بهره برداری منابع آب زیرزمینی از عوامل کنترل کنندۀ خصوصیات آبخوان هستند. نقش این عوامل زمانی مشخص می شود که عملکرد آبخوان از لحاظ ضرایب هیدرودینامیکی در دوره های مختلف مطالعه شود. ازآنجاکه مدیریت تخصیص و بهره برداری در بیشتر آبخوان ها بر مبنای نتایج آزمایشات پمپاژ در گذشته است، نمی توان انتظار مدیریت بهینه را داشت. بدین منظور در این مطالعه، ابتدا وضعیت و وقوع دوره های خشکسالی آب زیرزمینی در دشت الشتر با استفاده از شاخص sgi بررسی شد، سپس دو دوره خشکسالی در اواخر دهۀ 1370 و اواخر دهۀ 1380 که وضعیت شدید و خیلی شدید داشتند، به عنوان تنش های وارده به سیستم آبخوان انتخاب شدند. در این دوره ها از نتایج آزمون های پمپاژ چاه های بهره برداری که تقریباً شرایط چاه های کامل را داشتند، برای تعیین ضرایب هیدرودینامیکی آبخوان استفاده شد. برآورد ضرایب هیدرودینامیکی آبخوان در چاه های بهره برداری با استفاده مدل تحلیلی مانچ که خطاهای ناشی از زهکشی لحظه ای، عدم تراکم پذیری آبخوان آزاد و ذخیرۀ چاه را در نظر می گیرد، انجام شد. ضرایب حاصل با نتایج آزمون های پمپاژ و مطالعات ژئوالکتریک (در ابتدای دورۀ مطالعاتی) مقایسه شد. نتایج نشان داد که مقادیر ضرایب هیدرودینامیکی آبخوان در هر دو دوره خشکسالی نسبت به دورۀ پایه کاهش داشتند. درخصوص قابلیت انتقال آبخوان بیشترین مقدار آن حدود 100 تا 320 مترمربع در روز در اواخر دهۀ 80 و در مکان های مختلف دشت اتفاق افتاده که نشان دهندۀ کاهش ضخامت بخش اشباع و کاهش نفوذپذیری آبخوان در اثر خشکسالی و افزایش بهره برداری منابع آب زیرزمینی است. همچنین در این دوره، بیشترین کاهش مقدار ضریب ذخیره بین 3 تا 10 درصد نسبت به سال های اولیه بوده است. برای هر دو پارامتر مورد بررسی (ضریب ذخیره و قابلیت انتقال)، نتایج مقایسۀ میانگین با استفاده از آزمون آماری t در سطح اطمینان 95 درصد نشان داد که اختلاف معنی داری بین مقادیر هر متغیر در دوره های تنش نسبت به دورۀ پایه وجود دارد. به طور کلی با افزایش شدت خشکسالی و برداشت بی رویۀ منابع آب زیرزمینی، بخش های مختلف دشت ضرایب هیدرودینامیکی کمتر را در سطوح بیشتری تجربه کرده اند.
کلیدواژه دوره‌های خشکسالی، شاخص Sgi، ضرایب هیدرودینامیک آبخوان، مدل مانچ
آدرس دانشگاه کاشان, ایران, دانشگاه کاشان, ایران, دانشگاه یزد, ایران
پست الکترونیکی talebisf@yazd.ac.ir
 
   Change of storage coefficient and transmisivity of Aleshtar plain aquifer due to drought and groundwater overexploitation  
   
Authors Talebi Ali ,Ghasemieh Hoda ,Sleimani Motlagh Mahdi
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved