بررسی اهمیت اقلیم در تعیین میزان اثرگذاری قرق بر خصوصیات مختلف خاک مراتع

این مطالعه به بررسی اثرگذاری قرق بر خصوصیات خاک مرتع، در دو اقلیم متفاوت شامل اقلیم نیمه بیابانی (منطقۀ اینچه برون) و اقلیم سرد نیمه مرطوب (چهارباغ) در استان گلستان می پردازد. به منظور انجام نمونه برداری خاک در هر سایت، پنج نمونه از هر عمق برداشت و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه گیری شدند. برای مقایسۀ ویژگی های خاکِ عمق های متناظر سایت قرق با سایت شاهد آن در هر منطقه، از آزمون تی مستقل استفاده شد. به منظور شناخت نقش اقلیم در تغییرات خصوصیات خاکی و تعیین مهم ترین خصوصیاتی که تحت تاثیر قرق و اقلیم قرار گرفته اند، از آزمون تجزیۀ مولفه های اصلی (pca) و محاسبۀ درصد تغییرات نسبی شاخص ها استفاده شد. لذا نتایج روش تحلیل مولفه های اصلی نشان داد که مهم ترین خصوصیاتی که تحت تاثیر اقلیم و قرق قرار گرفته و سبب تفکیک سایت ها شده اند، کربن آلی، نیتروژن، هدایت الکتریکی، آهک و رس می باشند. نتایج نشان داد که افزایش دما سبب شده است تا قرق بیشترین تاثیر افزایشی را بر روی کربن آلی و نیتروژن به ترتیب با مقادیر بردار ویژۀ 0/994 و 0/910 در منطقۀ اینچه برون داشته باشد و اقلیم سرد سبب شده است تا قرق بیشترین تاثیر افزایشی را بر روی هدایت الکتریکی، آهک و رس با مقادیر ویژه، 0/898، 0/982 و 0/987 در منطقۀ چهارباغ داشته باشد. با توجه به نسبتاً یکسان بودن طول دورۀ قرق به نظر می رسد کوهستانی بودن منطقه، سرما و یخبندان نسبت به بارندگی تاثیر بیشتری بر روی تغییر خصوصیات خاک گذاشته و درنتیجه، سبب کاهش تغییرات خاکی در این منطقه شده است؛ بنابراین منطقۀ چهارباغ به مدت زمان قرق بیشتری نیاز دارد.