بررسی قابلیت استفاده از نقشۀ واحدهای خاک به‌منظور برآورد تغییرات مکانی فاکتور فرسایش‌پذیری خاک

براساس رابطۀ جهانی فرسایش خاک (usle) یکی از عوامل شش گانۀ موثر بر فرسایش آبی، فرسایش پذیری خاک (k) است. محاسبۀ فاکتور k با استفاده از اندازه گیری های مستقیم روی کرت های طبیعی دقیق تر انجام می شود که این امر در مساحت های بزرگ غیرممکن است. برای مقابله با این مسئله مقادیر اندازه گیری شده فاکتور k را به خصوصیات خاک ارتباط داده و از نقشه های طبقه بندی خاک استفاده می کنند. در مطالعۀ حاضر، قابلیت نقشۀ خاک شناسی به منظور استفاده به عنوان نقشۀ فرسایش پذیری خاک در مقیاس حوزۀ آبخیز مورد ارزیابی قرار گرفت. این موضوع با استفاده از بررسی تغییرات فاکتورهای برآورد کنندۀ فرسایش پذیری خاک در تیپ های مختلف موجود در نقشه خاک شناسی دنبال شد. همچنین به منظور نشان دادن پراکنش مکانی فاکتور k از تکنیک زمین آمار و روش کریجینگ استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که از بین پارامترهای برآوردکنندۀ فرسایش پذیری خاک درصد سیلت، ساختمان خاک و نفوذپذیری دارای اختلاف معنی داری در برخی از تیپ های خاک بوده و دربارۀ سایر پارامترها و همچنین فاکتور k اختلاف معنی داری مشاهده نشد. بنابراین در یک نتیجه گیری کلی از این پژوهش می توان گفت که نقشه های معمولی تیپ های خاک در منطقۀ مورد مطالعه، قابلیت استفاده برای محاسبه فاکتور فرسایش پذیری را ندارند.

Investigation of Applicability of Soil Map Units to Estimate the Spatial Variability of Soil ‎Erodibility

Soil erodibility is one of the six components affecting water erosion of the universal soil loss equation (USLE). Kfactor is best obtained from direct measurements on natural plots. This is an infeasible task on large scales. To overcome this problem measured Kfactor values have been related to soil properties and the soil classification maps are used. The current research examines the ability of the soil maps for calculation of erodibility factor in the watershed scale. This subject was followed by investigation of difference of erodibility components among the soil types of Darabkola Watershed. Also, geostatistical technique with Kriging method are used for representation of the spatial distribution of Kfactor. Results showed that among the Kfactor components, percent of silt, structure class and permeability had significant difference between some of soil types, and other components and Kfactor didnrsquo t have significant difference. In conclusion any coincidence seemed between erodibility map and soil types map.