اثر شدت چرا بر تراکم و تنوع بانک بذر خاک(مطالعه موردی: منطقه قوشه در استان سمنان)

آگاهی از خصوصیات کمی و کیفی بانک بذر خاک در اکوسیستم های مرتعی و تاثیر عوامل مدیریتی بر آن می تواند یکی از راهکارهای مناسب برای دستیابی به اهداف اصلاحی در محیط های طبیعی محسوب شود. در این پژوهش، اثر شدت های چرای دام بر ویژگی های بانک بذر خاک در بوته زار های مناطق خشک استان سمنان در سال 1389مورد مطالعه قرار گرفت. منطقۀ نمونه برداری به وسعت 500 هکتار شامل مناطق چرا نشده (قرق 17ساله)، منطقه با شدت چرای متوسط و منطقۀ چرای سنگین (با انجام برآورد مقایسه ای برداشت اندام هوایی نسبت به منطقۀ قرق) به فاصلۀ نزدیکی از هم تعیین شدند. در هر تیمار نمونه برداری از خاک به روش تصادفی سیستماتیک در قالب 20 پلات 1*1 مترمربعی به فواصل 50 متر از هم و در طول 4 ترانسکت به طول 200 متر انجام شد. نمونه برداری از خاک در داخل هر پلات از دو عمق 0ـ5 و 5ـ10 سانتی متری و توسط آگر به شعاع 3 سانتی متر انجام شد. در هر تیمار در مجموع 20 نمونه و در مجموع 60 نمونه خاک جمع آوری و به محیط گلخانه منتقل شد. نمونه های خاک الک شده و داخل ظروفی به ابعاد 40*40 سانتی متری کشت شدند. پس از اتمام مرحلۀ کشت گلخانه ای، تراکم بذور هر گونه در واحد سطح برحسب تعداد در مترمربع محاسبه شد. با احتساب تراکم بذر هر گونه در مترمربع، نسبت فراوانی هر گونه به نسبت کل گونه های موجود محاسبه شد. سپس با استفاده از شاخص تنوع شانون وینر، تنوع گونه ای در واحد سطح محاسبه شد. مقایسۀ داد ه ها در قالب طرح کاملاً تصادفی و با استفاده از آزمون تجزیۀ واریانس یک طرفه استفاده شد. مقایسۀ خصوصیات بانک بذر در دو عمق مورد مطالعه نیز با استفاده از آزمون تی استیودنت مستقل انجام شد. نتایج مبین تاثیر معنی دار شدت چرا و همچنین عمق خاک بر تراکم بذر است. هر دو تیمار چرای متوسط و سنگین تاثیر معنی داری بر تراکم بانک بذر خاک در واحد سطح نسبت به تیمار چرا نشده ایجاد کردند. بیشترین کاهش تراکم بذر بر اثر افزایش عمق در تیمار قرق و به میزان 43/5 درصد محاسبه شد. این مقدار کاهش برای تیمار چرای متوسط و سنگین به ترتیب 24/4 و 21/9 درصد برآورد شد. همچنین چرای دام با شدت متوسط تغییر معنی داری در تنوع بانک بذر خاک نسبت به منطقۀ قرق در لایه های مختلف ایجاد نکرد، اما در تیمار چرای شدید، تنوع بانک بذر خاک در عمق اول (39/5 درصد) و عمق دوم (51 درصد) به طور معنی داری کاهش یافت.

Effect of grazing intensity on the density and diversity of soil seed bank (Case study: Ghoshah region, Semnan province)

At this research, the effect of the grazing intensity on the features of the soil seed bank in shrub lands in arid zones in Semnan province was studied. The sling area (500 hectares) was determined including nograzing area (ungrazed 15 years), the moderate grazing intensity and the high grazing intensity area near the close of interval each other. In each treatment of soil sling, systematic sling was done within the 20 plots of 1 times 1 m intervals along 4 transect of 50 meters and a length of 200 m. Soil sles from each plot at depths of 05 and 510 cm and radius 3 cm was done by Auger. In each treatment, a total of 20 sles and finally 60 soil sles were collected and transferred to the greenhouse environment. Soil sles were planted with dimensions of 40 x 40 cm sieve containers. After finishing the greenhouse cultivation, seed density per unit area in terms of number of species per square meter was calculated. Considering the density of seeds per square meter, the ratio of frequency of each species to all species was calculated. Oneway ANOVA was used to compare the data. Independent student t test used to compare characteristics of the seed bank was also studied in tow depths. Results show a significant effect because the intensity and depth of seeding is. Both moderate and heavy grazing treatments were created impact on soil seed bank density per unit area. The highest and lowest seed density fluctuations due to the increased depth of the treatments nograzing (43.5%) and heavy grazing (21.9%) was estimated. The average grazing intensity not changes significantly in the soil seed bank diversity than Ungrazed areas in different layers. But in the heavy grazing, soil seed bank diversity was significantly decreased in the first depth (39.5%) and the second depth (51%).