بررسی پویایی و روند تغییرات پوشش گیاهی در اکوسیستم‎های بیابانی (مطالعه موردی: منطقه جاجرم، خراسان شمالی)

اکوسیستم های مرتعی در مناطق خشک و نیمه خشک بشدت تحت تاثیر عوامل اقلیمی و نوع مدیریت بهره برداری از آنها قرار دارند. پویایی پوشش گیاهی مرتع در برگیرنده کلیه فرآیندهای تغییر در اکوسیستم مرتعی است. این تغییرات معمولاً در ترکیب و ساختار پوشش گیاهی در طول زمان رخ می دهد. از آنجا که شناخت پویایی مرتع می تواند به انتخاب روش های مدیریتی متناسب و صحیح آن کمک نماید، روند تغییرات پوشش گیاهی در اکوسیستم بیابانی منطقه جاجرم به روشی جدید متکی برعوامل اقلیمی و پایش رطوبت خاک در یک بازه زمانی 4 ساله (9188) مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق با استقرار تعداد سه ترانسکت ثابت و پلات گذاری به روش تصادفی سیستماتیک به تعداد ده عدد در هر ترانسکت، عملیات پایش و اندازه گیری پوشش گیاهی و رطوبت خاک در سطح 120 پلات در کل دوره بررسی دنبال شد. نتایج نشان داد که در سایت مورد مطالعه گونه های بوته ای با قابلیت زادآوری بالا نظیر artemisia sieberi و salsola orientalis به همراه گونه های یکساله کم زی روند تغییرات پوشش گیاهی راتعیین می نمایند و این در حالی است که تغییرات کربن آلی خاک روندی کند و بطئی داشته و متقابلاً رطوبت خاک متناسب با تغییرات بارندگی، فاکتوری تغییرپذیر نشان داده است و پوشش خاک با توجه به ثبات نسبی پوشش سنگ و سنگریزه و لاشبرگ، تابع تغییرات پوشش تاجی کل بوده است. بنابراین لازمه مدیریت علمی مراتع مناطق خشک و بیابانی، پایش مداوم پوشش گیاهی متناسب با تغییرات رطوبت خاک، مقدار و پراکندگی بارش، خصوصیات فیزیولوژیک گونه های غالب و مدیریت بهره برداری حاکم با ملحوظ داشتن زمان اندازه گیری متغیرهای گیاهی و خاک است.

Investigate dynamic and trend changes of vegetation on desert ecosystems (case study:Jajarm region, North Khorasan)

Rangeland ecosystems in arid and semiarid regions strongly were influenced by climatic factors and their kind of exploitation of management. These changes usually occur in combination and structure of vegetation over time. Because understanding the dynamics of pasture can choose the appropriate management practices and proper help, The changes of vegetation in desert ecosystem of Jajarm area, based on new method relies Factors of climate and soil moisture monitoring over a period of 4 years (20092012) were studied. In this study, with the establishment of three permanent transets and plotting to systematicrandomic method for ten plot per transect, vegetation and soil moisture monitoring and measurement operations at the 120 plots in the review period was followed. The results showed that the study area, plant species with high regeneration ability such as Artemisia sieberi and Salsola orientalis with ephemerals (annual species) of vegetation determine the trend of change and the changes of soil organic carbon is slow and gradual, the soil moisture reciprocally proportional to rainfall changes, has shown that the variability factor. Given the relative stability stone and gravel soil cover and litter, total vegatation cover is subject to change. So, necessary for the scientific management of rangelands in arid and desert regions is continuous monitoring of vegetationin accordance with the soil moisture changes, the amount and distribution of rainfall, physiological characteristics of the dominant species and management by focusing on the mesurement of variables that govern the operation of plant and soil.