ارزیابی روش ‌های مختلف و ارائۀ روش بهینۀ اندازه‌گیری سنگ ‌فرش بیابانی

سنگ ‌فرش بیابان نقش محافظ خاک در مقابل فرسایش بادی را ایفا می‌کند. وجود سنگ‌ ریزه‌های سطحی، ازطرفی باعث افزایش زیری و کاهش سرعت باد در سطح مجاور خود شده و ازطرف دیگر موجب بالا رفتن سرعت آستانۀ فرسایش بادی می‌شود. بدین ترتیب اندازه‌گیری کمی فرسایش بادی اهمیت خود را نشان می‌دهد. اندازه‌گیری پوشش سنگ‌فرش به دو روش پلات و ترانسکت امکان‌پذیر است. هدف از این مطالعه مقایسۀ روش‌های مختلف اندازه‌گیری سنگ‌فرش بیابان و ارائۀ روش بهینۀ آن است. بدین منظور، ابتدا تیپ‌های مختلف دشت‌سر، تفکیک و نمونه‌برداری از سنگ‌ریزه‌های سطحی در پلات‌های 0.16 مترمربعی و در ترانسکت‌های 0.06 مترمربعی انجام شد. سپس 30 نقطۀ تصادفی در هر تیپ، انتخاب و با پلات و ترانسکت نمونه‌برداری شد. وزن و درصد فراوانی وزن ذرات براساس قطرهای مختلف محاسبه و اندازه‌گیری‌های به‌دست‌آمده برای پلات و ترانسکت با آزمون‌های lsd و duncan آزمایش شد. نتایج نشان داد هر دو روش دانه‌بندی یکسانی را نشان می‌دهد. سپس دو روش فوق ازنظر زمان نمونه با آزمون t مقایسه شد. نتایج نشان داد نمونه‌های برداشت‌شده با استفاده از ترانسکت در مدت‌زمان کمتری نسبت به پلات جمع‌آوری شده و‌ این اختلاف در سطح 5 درصد معنی‌دار است. همچنین ترانسکت سطح کمتری (0.06 مترمربع) را نسبت به پلات (0.16 مترمربع) برای نمونه‌برداری مورد استفاده قرار می‌دهد. درنتیجه ترانسکت ازنظر سطح و زمان برای نمونه‌برداری از سنگ‌فرش بیابان مناسب‌تر است.

assessing different methods of desert pavement measurement and presenting a relevant optimal method

introduction: the presence of stones and gravel on the soil surface affects the physical properties of the soil, playing an effective role in controlling water and wind erosion. however, while significantly contributing to the protection of soil, desert pavement is less used as a protective element in arid and extra-arid areas. on the other hand, as iran is advancing its industrial development based on different natural fields, extensive land use changes lead to shallow soil mixing and the soil’s desert pavement, significantly increasing the erodibility of the soil due to the loss of the pavement’s protective shield. consequently, the intensity of wind erosion and the dust that naturally arises from it will increase in the destroyed lands, leading to an increase in accident risks and personal and financial damages due to the reduction of visibility on highly traveled roads. materials and methodsfield sampling and laboratory calculations: thirty points were randomly selected in each plain where the required samples were collected from the desert pavement. concurrently, the duration of sample collection was also calculated in each plot and transect. then, the collected samples were transferred to the laboratory and tested separately in terms of granulation. sediment samples collected from every plot and transect were separated into distinct size classes using the astm classification system. these size-separated sediments were then accurately weighed using precision balances. pavement in terms of area and time. finally, it could be argued that the results of this study proved the high efficiency of the software in terms of the spatial resolution of the images and the average size of the riverbed sediments, which can significantly contribute to future development. therefore, the abovementioned methods can be used as new methods in the study of desert pavement in a large area.