تاثیر گاستی باد صدوبیست روزه در ایجاد پدیده‌های خاک‌ دار (مطالعۀ موردی: مناطق هرات و زابل)

باد 120 روزه از مهم‌ترین ویژگی‌های اقلیمی پایدار نوار شرق ایران و مرز غربی افغانستان و پاکستان است که همه‌ساله در فصل گرم سال جریان دارد. «گاستی» یکی از مولفه‌های مهم این باد است. گاستی باد در فرسایش خاک، تشکل و تشدید خیزش گردوغبار و وقوع پدیده‌های خاک‌دار در این نواحی تاثیرگذار است. این پژوهش با استفاده از تحلیل داده‌های ساعتی ایستگاه‌های هواشناسی زابل در جنوب شرق ایران و هرات (در شمال غرب افغانستان)، در تلاش است تا علاوه بر بررسی شدت گاستی باد در دو ایستگاه مورد مطالعه، رابطۀ بین گاستی باد 120 روزه و وقوع پدیده‌های خاک‌دار را نیز بررسی کند. برای این منظور گزارش‌های مِتار ایستگاه‌های هواشناسی زابل در دورۀ آماری 2012/1/1 تا 2019/12/26 از پایگاه‌های دادۀ دانشگاه آیووا و سایت اوجی‌مِت دریافت شد. نتایج نشان داد گاستی باد 120 روزه در زابل از شدت بیشتری نسبت به هرات برخوردار است. با وجود چنین رابطۀ قوی در زابل، به‌علت شرایط بیابانی، منجر به تشدید شرایط گردوغباری در منطقه می‌شود. لذا بر اساس رابطۀ همبستگی این دو متغیر، با افزایش شدت گاستی باد، دید افقی در زمان وقوع پدیده‌های خاک‌دار نیز کاهش پیدا می‌کند.

investigating the influence of the gusty of 120-day winds on the occurrence of fine dust phenomenon: a case study of zabul & herat regions

introduction: emanating from non-whirlwind-based storms, gusty winds are regarded as the most destructive natural threats, causing extensive damage to infrastructure, agriculture sections, trees, power lines, and structures. 120-day winds occur during the warm season of the year, typically starting from mid-may in eastern iran and western afghanistan and continuing until mid-september. normally, the velocity of the winds varies sharply, sometimes greatly increasing the intensity of the gusty winds blows. however, the influence of the gusty of 120- day winds on the number of dusty days and the regions where the winds increase or decrease the creation of fine dust has remained unaddressed in the studies conducted on such winds. therefore, in addition to examining thecurrent status of the gusty winds, this study sought to investigate the role of the gusty winds (as an importantelement in 120-day winds) in creating dusty phenomena and days in the zabul region, iran, and harat in afghanistan using satellite images and statistical tests. in other words, this study attempted to answer thefollowing questions: -what is the status of the gusty of 120-day winds in herat and zabul stations?-what is the relationship between the characteristics of the gusty of 120-day winds and the occurrence ofdust phenomena in herat and zabul stations?