ارزیابی روند تغییرات بیابان‌زایی در کاربری‌های مختلف حوضۀ گاوخونی با استفاده از روش تحلیل بردار تغییر

بیابان‌زایی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای حال حاضر در سراسر دنیاست که در اثر عوامل اقلیمی و فعالیت‌های انسانی در حال گسترش است. در این راستا، ارزیابی بیابان‌زایی برای مدیریت عرصه‌هایی که در معرض بهره‌برداری نادرست و تخریب قرار دارند، امری ضروری است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل بردار تغییر به بررسی تغییرات شدت بیابان‌زایی در کاربری‌های مختلف حوضۀ گاوخونی پرداخته شد. بدین منظور در گوگل ارث انجین از محصولات سنجندۀ مودیس، mod09a1 در بازۀ زمانی 1380 تا 1384 و 1395 تا 1399 برای ماه‌های خرداد و تیر استفاده شد. سپس شاخص‌های evi و bsi  برای هر دو بازۀ زمانی محاسبه و به‌صورت جداگانه میانگین‌گیری شد. سپس با استفاده از این دو شاخص و روش تحلیل بردار تغییر، به تعیین بزرگی تغییرات و جهت تغییرات بیابان‌زایی پرداخته شد. همچنین از محصول mcd12q1 و استاندارد igbp برای ارزیابی پوشش سطح زمین و کاربری اراضی استفاده شد. نتایج نشان داد که 36.52% از نواحی از نظر بیابان‌زایی در وضعیت احیا قرار دارد و 29.14% دچار تخریب شده و 34.34% از منطقۀ مورد مطالعه دچار تغییر نشده است. همچنین در شمال و بخش‌هایی از جنوب غرب،  شدت احیا متوسط بوده و در غرب و شمال غرب احیا به‌شدت افزایش یافته است به‌طوری که مناطق مرکزی تا جنوب غرب از شدت تخریب بیشتری برخوردارند. این در حالی است که شرق و جنوب منطقۀ مطالعاتی در اثر خشک شدن تالاب گاوخونی دچار تخریب متوسط شده است. لذا می‌توان با تمرکز بر روی احیای تالاب و در اختیار قرار دادن حقابۀ طبیعی، میزان تخریب در نواحی اطراف تالاب را به‌طور قابل‌ توجهی کاهش داد.