شبیهسازی تخصیص آبهای سطحی با استفاده از نرمافزار Vensim و شناسایی الگوهای رفتاری (منطقۀ مطالعاتی: حوضۀ آبریز قروه دهگلان)
|
|
|
نویسنده
|
پایمزد شهلا
|
منبع
|
مهندسي اكوسيستم بيابان - 1400 - دوره : 10 - شماره : 31 - صفحه:123 -141
|
|
|
چکیده
|
کمبود آبهای سطحی و برداشت مداوم از آنها سبب بحران جدی در اغلب نقاط دنیا شده است. بهگونهای که در صورت عدم مدیریت صحیح، حتی در برخی مناطق، مواجهه با بیابانزایی و خشکی دور از ذهن نخواهد بود. لذا مدلسازی تخصیص این منابع بهخصوص در بخش کشاورزی، مورد توجه محققان بسیاری و نیز پژوهش حاضر شد. شبیهسازی تخصیص آبهای سطحی حوضۀ قروه دهگلان با استفاده از vensim و نیز شناسایی الگوهای رفتاری و کاربرد نتایج حاصل از آن در منطقۀ حاضر انجام شد. مدلسازی طی سالهای 1369 تا 1395در دو مرحله انجام گرفت. صحت نتایج مدلسازی در مقیاس سالانه (13691390) با توجه به مقادیر rmse معادل 10/0 و mae معادل 40/0 و نیز آزمون رفتار آن تایید شد. نتایج با توجه به بازخوردهای موجود در مدل و طبیعی نمودن تمام دبیها و آمار کشاورزی، نشان داد حداکثر برداشت در ایستگاه دهگلان (79/27%) و حداقل در ایستگاه گلبلاغ (53/19%) خواهد بود. مدلسازی مقیاس ماهانه قبل از فعالیت سدها (تا سال 1390) با مقادیر rmse معادل 74/0 و mae معادل 39/0 قابل تایید بود. نتایج با شناسایی الگوهای رفتاری در منطقه پس از فعالیت سدها (پس از سال 1390) نشان داد بهرغم متوسط کاهش 72 درصدی جریان در منطقه، در بازههایی که احداث سد در آنها صورت گرفته همچون سورال، سنگ سیاه و گلبلاغ یا بازههای پاییندست همانند حسن خان، بهترتیب 40/2، 56/3، 93/3 و 5/4 برابر نسبت به متوسط دوره در حداکثر مقدار خود افزایش و بهطور متوسط نسبت به کل دوره تا 100% افزایش داشتهاند.
|
کلیدواژه
|
الگوهای رفتاری، تخصیص آب، سیستم دینامیک، قروه دهگلان، Vensim
|
آدرس
|
دانشگاه اراک, پژوهشکده آب, گروه علوم و مهندسی آب, ایران
|
پست الکترونیکی
|
s-paimozd@araku.ac.ir
|
|
|
|
|