تاثیر پوسته‌های زیستی در افزایش اسیدهای آلی خاک و آهن قابل دسترس گیاه در خاک‌های بیابان سجزی

پوسته‌های زیستی خاک عملکرد ویژه‌ای در چرخۀ جهانی کربن و افزایش مادۀ آلی خاک به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک دارند. کربن آلی خاک که آمیخته‌ای از بخش‌های گوناگون از جمله اسیدهای آلی می‌باشد، از شناسه‌های مهم برای بررسی کیفیت خاک است. اسیدهای آلی، قابلیت انحلال عناصر غذایی کم محلول از جمله آهن خاک را افزایش می‌دهند. در این پژوهش، اثر پوسته‌های زیستی در افزایش اسیدهای آلی خاک و و مشارکت آن‌ها در واجذب آهن بررسی شده است. بدین منظور پس از تهیۀ نقشۀ پراکنش پوسته‌های زیستی در دشت سجزی از خاک زیر پوشش پوسته‌های زیستی با غالبیت گلسنگ نمونه‌برداری شد. خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک شامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، مقادیر مادۀ آلی، آهن و بافت خاک اندازه‌گیری شدند. ضریب همبستگی پیرسون بین درصد مادۀ آلی و پوشش پوسته‌های زیستی 653/0 محاسبه شد که نشان‌دهندۀ اهمیت پوسته‌های زیستی در افزایش کربن آلی خاک بود. همچنین نتایج آزمون tstudent نشان داد که مقادیر آهن قابل جذب در خاک زیر پوشش پوسته‌های زیستی و بدون پوسته‌های زیستی اختلاف معنی‌دار دارند. با رسته‌بندی پارامتر‌های به روش pca معلوم شد که در دشت سجزی با اطمینان 51/67%، شوری خاک و در سطح 73/21%، بافت خاک و آهک جزء مهم‌ترین عوامل محدود‌کنندۀ استقرار پوسته‌های زیستی هستند. برای تشخیص وجود عامل اسید آلی در خاک آزمون مادون قرمز فوریه انجام یافت و طیف‌های ftir برای نمونه‌های خاک به دست آمد. اسید سیتریک و اسید اگزالیک به‌ترتیب در طول موج‌های 1400 تا 1600 (cm1) و 1700 تا 1800 (cm1) قرائت شدند. بنابراین پوسته‌های زیستی از طریق افزایش اسیدهای آلی که بخشی از کل مادۀ آلی خاک را تشکیل می‌دهند، در افزایش آهن قابل جذب خاک نقش موثری دارند.