بررسی ادافیکی رویشگاه سماق و رابطۀ آن با تنوع زیستی (مطالعۀ موردی: رویشگاه بیدسکان فردوس خراسان جنوبی)

برای مدیریت بوم سازگان های مرتعی اولین قدم، تعیین عوامل موثر بر پراکنش گونه ها و تنوع گونه ای است. به منظور بررسی اکولوژیکی و تعیین مهم ترین عوامل محیطی موثر بر روی گونۀ سماق، محدودۀ آن روی نقشه تعیین و به صورت تصادفی سیستماتیک 30 پلات 10 مترمربعی پیاده شد. نمونه های خاک از عمق 0 تا 30 سانتی متر برداشت و بعد از جمع آوری اطلاعات، شاخص های یکنواختی و غنا تعیین شدند و از روش های آماری t استیودنت نمونه های مستقل جهت مقایسۀ دو منطقۀ سماق زار طبیعی و شاهد استفاده گردید. بر اساس شاخص تنوع شانون واینر محدودۀ سماق زار دارای تنوع بیشتری است و بر اساس شاخص یکنواختی محدودۀ سماق زار با یکنواختی برابر با 0/717 توزیع یکنواخت تری در مقایسه با محدودۀ شاهد که مقدار آن 591 /0 شده است دارد. نتایج مقایسۀ عناصر خاکی در دو ناحیه نشان داد که عوامل هدایت الکتریکی، هدایت الکتریکی اشباع، پتاسیم، مادۀ آلی و آهک افزایش معنی داری (بین 30 تا 140درصد) را در منطقۀ سماق زار نسبت به منطقۀ شاهد نشان دادند. در نهایت، نتایج حاصل از تحلیل ارتباط عوامل خاکی با پوشش گیاهی نشان داد که از میان خصوصیات خاک، درصد رطوبت اشباع، هدایت الکتریکی، ازت، مادۀ آلی، آهک، پتاسیم، سیلت و اسیدیته در تفکیک دو محدوده و پراکنش گونۀ سماق بیشترین اثر را دارند. بنابراین برای احیا کردن این گونه در مناطق خشک و نیمه خشک باید به نیاز های این گونه توجه کرد؛ زیرا امکان استقرار آن به عنوان یک گونۀ سازگار با مناطق خشک در طرح های کنترل فرسایش و رسوب و احیای فضای سبز در مناطق کوهستانی مناطق خشک و نیمه خشک به ویژه در استان خراسان و سایر مناطق با شرایط اکولوژیکی مشابه وجود دارد.