تولید ماهیان تک‌جنس در آبزی‌پروری، روش‌ها، مزایا، محدودیت‌ها و دورنمای آتی

در برخی مواقع بلوغ جنسی و تولیدمثل در آبزیان، اثرات منفی و قابل‌توجهی بر روند تولید خواهند داشت، بنابراین تولید جمعیت‌های تک‌جنس در آبزی‌پروری حائز اهمیت است. با توجه به ارزش اقتصادی الگوی رشد دوشکلی، بهتر است در آبزی‌پروری، جنس‌هایی با اندازه بزرگ‌تر و رشد سریع‌تر پرورش داده شود. به‌منظور تولید جمعیت‌های تک‌جنس می‌توان از روش‌های مختلفی نظیر جداسازی جنسی، آمیختهگری بین‌گونه‌ای، تغییر جنسیت با استفاده از تیمار حرارتی، شوک الکتریکی، تیمار هورمون‌های آستروئیدی مصنوعی یا ترکیبات گیاهی و هومیک استفاده کرد، که از بین آن‌ها تغییر جنسیت هورمونی یکی از کارآمدترین روش‌های بر پایه زیست‌فناوری در آبزیان است. تغییر جنسیت آبزیان از طریق هورمون، درواقع تغییر روند طبیعی تمایز جنسی تحت تاثیر هورمون‌های استروئیدی است. در صورت استفاده از هورمون‌های مصنوعی در مقادیر بالاتر از حد معمول یا به مدت طولانی، این هورمون‌ها می‌تواند منجر ایجاد عقیمی یا اختلال در سیستم ایمنی، غدد درون‌ریز و کبد شوند. در این مقاله ضمن برشمردن مزایا و چگونگی تولید ماهیان تک‌جنس، سیستم‌های تعیین جنسیت در ماهیان مورداشاره قرار گرفته و استفاده از روش‌های جدید سازگار با محیط‌زیست نظیر استفاده از هورمون‌های کم‌خطرتر، شوک الکتریکی و نیز ترکیبات گیاهان دارویی مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت محدودیت دانش موجود در زمینه تولید ماهیان تک‌جنس مورد بحث قرار می‌گیرد.