بررسی سرعت رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی توسط کلرید کلسیم در ارتباط با برخی ویژگی‌های خاک‌های استان کهگیلویه و بویراحمد

تکامل خاک، نوع و مقدار کانی‌های رسی از عوامل موثر بر سینتیک رهاسازی پتاسیم در خاک می‌باشند. سرعت رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی نقش مهمی در عرضه پتاسیم تبادلی برای گیاهان، به خصوص در خاک‏های محتوی کانی‏های پتاسیم‏دار از جمله میکا و فلدسپار ایفا می‏کند. در این مطالعه، سینتیک رهاسازی پتاسیم توسط عصاره‌گیری متوالی با کلرید کلسیم 0.01 مولار، در 14 نمونه خاک سطحی (صفر تا 30 سانتی‌متر) مناطق مختلف اقلیمی استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب غرب ایران، بررسی گردید. نتایج کانی‏شناسی نشان داد که اسمکتیت، ایلیت، کلریت و پالیگورسکیت کانی‏های غالب خاکهای این استان می‌باشند. میزان رهاسازی پتاسیم در پایان آزمایش (656 ساعت) در دامنه 38.1 میلی‏گرم بر کیلوگرم درخاک typic xerorthents تا 320 میلی‏گرم بر کیلوگرم در خاک calcic haploxeralfs خاک متغیر بود. این پژوهش نشان داد که میزان رها سازی پتاسیم، همبستگی بالایی با ویژگی‌هایی چون مقدار رس، پتاسیم غیرتبادلی، ظرفیت تبادل‏کاتیونی و همچنین مقدار کانی‏های ایلیت و اسمکتیت دارد. به طور کلی رهاسازی پتاسیم از خاک‌ها بر اساس تیپ آن‌ها روند آلفی‌سولز (222.3) > اینسپتی‌سولز (111.3) > انتی‌سولز (105.0 میلی‏گرم بر کیلوگرم) را نشان داد. داد‌ه‌های حاصل از مطالعات سینتیکی با مدل‌های سینتیکی مختلف برازش داده شد که معادلات تابع توان، مرتبه اول و الوویچ، رها شدن پتاسیم از خاک‌های منطقه را به نحو قابل قبولی توصیف نمودند. انطباق داده‌های سینتیکی با این معادلات نشان می‌دهد که رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی از خاک‌های منطقه به طور عمده توسط فرآیند پخشیدگی کنترل می‌شود.