اثر پوشش های درختی اقاقیا، زبان گنجشک، بلوط و سرو نقره ای بر زیتوده ریشه و معدنی شدن نیتروژن خاک

به منظور مطالعه تاثیر پوشش‌های درختی دست‌کاشت بر مشخصه‌های زیستی و بیوشیمی خاک، توده‌های جنگلی اقاقیا، زبان‌گنجشک، بلوط و سرو نقره‌ای در محدوده پارک جنگلی خرگوش‌دره تهران مورد توجه قرار گرفتند. در هر یک از پوشش‌های درختی، تعداد 10 نمونه از لایه بالایی (10-0 سانتی‌متری) خاک برداشت شد. علاوه بر مشخصه‌های زیستی و بیوشیمی، برخی مشخصه‌های فیزیکی و شیمیایی خاک در محیط آزمایشگاه مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. مطابق با نتایج، هیچ از مشخصه‌های فیزیکی مورد مطالعه خاک در پوشش‌های درختی مورد بررسی تفاوت آماری معنی‌داری را به نمایش نگذاشته‌اند. خاک بخش تحتانی سرو نقره‌ای شرایط اسیدی‌تری نسبت به گونه‌های بلوط، زبان گنجشک و اقاقیا داشته است. بیشترین مقادیر عناصر پر مصرف (نیتروژن، فسفر و پتاسیم قابل جذب) به خاک تحتانی پوشش درختی اقاقیا (به ترتیب 0/33 درصد، 26/21 و 349/80 میلی گرم بر کیلوگرم) و کمترین آن‌ها به خاک تحتانی گونه سرو نقره‌ای (به ترتیب 0/10 درصد، 12/76 و 145/30 میلی گرم) اختصاص داشته است. بیشترین مقادیر زیتوده ریشه‌ها (ریز ریشه، درشت‌ریشه و کل ریشه) در خاک تحتانی گونه درختی بلوط (به ترتیب 950/21، 1079/90 و 1692/54 کیلوگرم بر هکتار) مشاهده شد، در حالی که کمترین مقادیر این مشخصه‌ها به خاک تحتانی توده سرو نقره‌ای (به ترتیب 402/24، 755/60 و 1157/84 کیلوگرم بر هکتار) تعلق داشته است. بیشترین مقادیر نرخ نیتریفیکاسیون، آمونیفیکاسیون و معدنی شدن خالص نیتروژن، به خاک زیر تاج پوشش گونه درختی اقاقیا (به ترتیب 0/13-0/44 و 0/30 میلیگرم بر کیلوگرم) اختصاص داشت. درحالیکه کمترین مقادیر آنها در خاک زیر تاج پوشش گونه درختی سرو نقره ای (به ترتیب 0/18-، 0/07- و 0/26- میلیگرم بر کیلوگرم) مشاهده شد. مطابق با نتایج تحقیق حاضر، گونه اقاقیا به عنوان گونه تثبیت کننده ازت، در بهبود کیفیت خاک، عملکرد بهتری نسبت به سایر گونه ها داشت