تعیین واحدهای مدیریت حاصل ‎خیزی خاک برای تولید گندم با استفاده از روش‎های زمین‎آمار، آنالیز مولفه‎های اصلی و خوشه‎بندی فازی در زیرحوزه هنام (استان لرستان)

شناخت وضعیت حاصل‎خیزی خاک، امکان شناسایی مناطقی با مشکل کمبود یا سمیت عناصرغذایی خاک را فراهم نموده و در انتخاب واحدهای همگن مدیریتی موثر است. این پژوهش سعی دارد که نواحی مدیریت حاصل‎خیزی خاک در زیرحوزه هنام (استان لرستان) را تعیین کند. تعداد 164 نمونه خاک سطحی (30-0 سانتی‎متر) از مزارع واقع در زیرحوزه هنام استان لرستان با مساحت حدود 14000 هکتار جمع آوری و ویژگی‎های فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه‎گیری شد. پس از تجزیه آماری، توزیع مکانی هر ویژگی مشخص و با کمک روش تحلیل مولفه‎های اصلی، ویژگی‎های مهم خاک که بیشترین تاثیر را در حاصل‎خیزی خاک داشتند استخراج شدند. در نهایت با استفاده از روش خوشه‎بندی فازی نواحی مدیریت حاصل‎خیزی خاک تعیین شدند. دو ناحیه مدیریت حاصل‎خیزی در منطقه تفکیک شد که مقادیر کربنات‎ها، پتاسیم، آهن، منگنز و روی در آن‎ها با هم تفاوت معناداری داشتند. غلظت روی در ناحیه یک در محدوده متوسط و در ناحیه دو در محدوده کم قرار داشت. منگنز قابل استفاده خاک در ناحیه دو، کمتر از حد بهینه بود. کربن آلی خاک در هر دو ناحیه، با مقدار بهینه فاصله زیادی داشت که توان تولید خاک‎ها را محدود می‎کند. لذا با توجه به بافت متوسط تا ریز خاک‎های منطقه، اهمیت افزایش کربن آلی برای بهبود حاصل‎خیزی خاک‎ها بیشتر نمایان می‎شود.

determination of soil fertility management zones in honam sub-basin for wheat production using geostatistical methods, principal component analysis & fuzzy clustering (lorestan province)

recognition of soil fertility status, it is possible to identify areas with the problem of deficiency or toxicity of soil nutrients & is effective in selecting homogeneous management units. this study tries to determine the soil fertility management zones in the honam sub-basin. 164 surface soil samples were selected & soil physical & chemical properties were measured. after statistical analysis, the spatial distribution of each property was investigated via geostatistical techniques. using the principal component test, important soil properties that have the greatest impact on soil fertility were extracted & finally, soil fertility management zones were determined using fuzz method. two fertility management zones were identified in the region that the rates of tnv, available k, fe, mg, & zn were significantly different in these two zones. the concentration of zn in zone one & two is in the medium & low, respectively. available mn in zone two was low & it is necessary to fertilize it. soil organic carbon in both areas is far from its optimum amount, which limits soil production capacity. due to the medium to heavy texture of the soils of the region, the importance of increasing oc to improve soil fertility becomes more apparent.